سیب زمینی از مهم‌ترین محصولات زراعی در  سطح جهان است که از نظر اهمیت در رده چهارم بعد از ذرت، گندم و برنج قرار دارد. از این رو باید بتوان عملکرد آن را به حداکثر رساند؛ این امر با استفاده از کود برای سیب زمینی میسر می‌شود.

مدیریت تغذیه و کودی مزرعه سیب زمینی نقش بارزی در تولید این محصول دارد. سیب زمینی از محصولاتی است که کشاورزان برای موفقیت در آن و رسیدن به نتیجه مطلوب باید شناخت کافی در خصوص شرایط کاشت، دوره رشد، آفات و بیماری‌ها و صد البته تغذیه و کود دهی داشته باشند.

با توجه به اهمیت استفاده از کود برای سیب زمینی، ماه کشت در این مقاله به بررسی این موضوع پرداخته است. اگر قصد کشت سیب زمینی را دارید خواندن این مقاله به شدت به شما توصیه می‌شود.

شرایط اولیه کاشت سیب زمینی

علاوه بر کود برای سیب زمینی عوامل متعدد دیگری مانند خاک و pH نیز بر عملکرد آن اثر می‌گذارند. این گیاه در اکثر خاک‌ها به خصوص در خاک‌های شنی و لومی رشد خوبی دارد. این محصول حساسیت خیلی زیادی به تغییرات کم pH ندارد اما طبیعتا در pH مناسب و ایده‌آل عملکرد خیلی بهتری خواهد داشت. pH مناسب سیب زمینی بین 5/5 تا 7 است که در این بازه، رشد بهینه را دارد.

سیب زمینی به مقادیر بالای کلر حساسیت دارد زیرا کلر منجر به سوختگی نوک و حاشیه برگ‌های سیب زمینی می‌شود.

تشخیص بهترین کود برای سیب زمینی

تعیین بهترین کود برای سیب زمینی به معیارهای مانند محتوای خاک مزرعه، سن و مرحله رشد گیاه بستگی دارد.

بدیهی است که گیاهان در مراحل مختلف رشد به مواد غذایی متفاوتی نیاز دارند. برای مثال بهترین کود برای سیب زمینی در مرحله رشد رویشی ممکن است با بهترین کود برای سیب زمینی در مرحله رشد زایشی متفاوت باشد.

منظور از محتوای خاک این است که خاک مزرعه‌ای که قصد کشت در آن را دارید دارای چه مواد غذایی و عناصری است. برای کسب این اطلاعات باید از آنالیز خاک استفاده کرد و برای آنالیز فقط کافی است که از مناطق مختلف مزرعه نمونه خاکی بردارید و آن را به آزمایشگاه آب و خاک ببرید. نتایج آزمایش مشخص می‌کند که زمین شما دارای چه عناصری و به چه مقداری است. و شما باید از چه کودهایی برای کمبود عناصر به مقدار و دفعات بیشتری استفاده کنید.

بهترین کود برای سیب زمینی در مراحل مختلف رشد

همانطور که قبلا ذکر کردیم سیب زمینی در مراحل مختلف رشد به عناصر مختلف و در نتیجه کودهای مختلفی نیاز دارد. برای این که بتوانید بهترین کود برای هر مرحله‌ی رشدی را انتخاب کنید ابتدا باید مراحل رشد سیب زمینی را بشناسید.

مراحل رشد سیب زمینی

رشد سیب زمینی را می‌توان به ۵ مرحله تقسیم کرد:

1. مرحله توسعه جوانه: در این مرحله جوانه‌ها شروع به رشد می‌کنند و سبز می‌شوند.
2. مرحله رشد رویشی: طی این مرحله برگ‌ها و شاخه‌ها از گره‌های بالا خاک رشد می‌کنند و ریشه‌ها نیز در داخل خاک گسترش پیدا می‌کنند.
3. تشکیل غده‌ها: غده‌ها از انتهای استولون‌ها تشکیل می‌شوند.
4. پر شدن غده‌ها: طی این مرحله غده‌ها پر می‌شوند و اندازه آن‌ها تقریبا به 60 درصد اندازه نهایی می‌رسد.
5. بلوغ غده‌ها: در این مرحله شاخه‌ها زرد می‌شوند، رشد غده‌ها کاهش می‌یابد و ماده خشک غده‌ها و ضخامت پوست آن‌ها زیاد می‌شود.

در مرحله پر شدن غده‌ها، گیاه به حداکثر میزان عناصر غذایی نیاز دارد و میزان مصرف کود برای سیب زمینی در این مرحله زیاد است. حداکثر نیاز گیاه به عنصر پتاسیم در این مرحله است اما جذب نیتروژن و فسفر کم است.

کود برای سیب زمینی به تفکیک عناصر

نیتروژن

ریشه‌های سیب زمینی حداکثر در 40 سانتی‌متری بالای خاک توسعه می‌یابند. کودها از جمله کود نیتروژن باید در عمق تقریبا 5 تا 8 سانتی‌متری کنار و یا زیر غده جایگذاری شوند. مقدار مصرف کود نیتروژن به هدف تولید و شرایط خاک بستگی دارد.

باید دقت داشته باشید که به ازای هر 1 تن کود دامی یعنی کود گاوی و گوسفندی باید حدود 1/5 تا 2/5 کیلوگرم از کود نیتروژن خالص کم شود.

نیتروژن پر مصرف‌ترین عنصر مورد نیاز گیاهان است که نقش‌های حیاتی در فرایندهای مختلف مانند: تولید پروتئین و رشد رویشی گیاهان دارد. اما مصرف زیاد این کود می‌تواند رشد ریشه سیب زمینی را کاهش دهد و سبب لوله‌ای شدن برگ‌ها گردد.

گیاه در همه دوره‌های رشد به عنصر نیتروژن نیاز دارد اما در هنگامی که طول شاخه و برگ‌ها به حدود ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد میزان نیاز گیاه افزایش می‌یابد و سرعت جذب آن بیشتر می‌شود.

از آنجایی که نیتروژن به سرعت آبشویی می‌شود و از دسترس گیاه خارج می‌گردد بهتر است قبل از کاشت فقط یک چهارم کود نیتروژن مصرف شود. سپس حدود 35 درصد در مراحل رشد رویشی یعنی تقریبا 30 روز بعد از کشت، حدود 45 درصد از کود هنگام تشکیل و پر شدن غده‌ها یعنی تقریبا 50 روز بعد از کشت و 20 درصد از کود نیتروژن حدود 80 روز بعد از کشت استفاده شود.

دو مرحله اخر یعنی مرحله تشکیل غده‌ها و پرشدن آن‌ها بهتر است که نیتروژن مورد نیاز را با استفاده از کود آمونیوم نیترات تامین کرد.

کود فسفر

عنصر فسفر دومین عنصر مورد نیاز گیاهان است. این عنصر برای رشد ریشه و اندام های هوایی مورد نیاز است و انرژی لازم برای فرایندهای جذب و انتقال عناصر غذایی دیگر را تامین می‌کند.

در مرحله تشکیل غده‌ها استفاده از کود فسفر برای افزایش تعداد غده‌ها لازم است. همچنین در مرحله آخر یعنی مرحله چهارم، مصرف این کود برای سیب زمینی برای انتقال و ذخیره نیتروژن مورد نیاز است و سرعت بلوغ را افزایش می‌دهد.

بهتر است که دو سوم کود فسفر قبل از کاشت به صورت نواری مصرف شود و همچنین در مرحله تشکیل و پر شدن غده‌ها از کودهای محلول دارای فسفر مانند مونوآمونیوم فسفات و اسید فسفریک استفاده کرد.

خرید کود تک عنصری

پتاسیم

پتاسیم در مقادیر بالا توسط سیب زمینی جذب می‌شود و در فرایندهای مختلف مانند کنترل روزنه‌ها، حفظ رطوبت و تنظیم غلظت سایر عناصر غذایی در گیاه نقش دارد. همچنین پتاسیم باعث افزایش مقاومت سیب زمینی در برابر بیماری‌ها مانند لکه سیاه و ترکیدگی غده‌ها می‌شود.

البته  مصرف مازاد این کود برای سیب زمینی سبب جذب زیاد آب و افزایش وزن ظاهری محصول می‌شود و در صورت کمبود پتاسیم قابل جذب، گیاه زودتر از حالت معمول از بین می‌رود.

این کود برای سیب زمینی بر کیفیت و اندازه محصول تاثیر زیادی دارد و سبب بهبود آن‌ها می‌شود. کودهای پتاسیمی در مرحله قبل از کاشت محصول به صورت پخش بر سطح و مخلوط کردن آن‌ها توسط شخم‌زنی استفاده می‌شوند. و پس از کاشت، یه صورت نواری مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مصرف نواری بهتر است از کود سولفات پتاسیم استفاده شود.

پتاسیم نقش اساسی در انتقال نشاسته از برگه‌ها به غده‌ها دارد از این رو سیب زمینی به میزان زیادی در مرحله تشکیل و پر شدن غده‌ها به این عنصر نیاز دارد؛ به همین دلیل باید از کود پتاسیم مانند کود سولو پتاس استفاده کرد.

استفاده از این کود برای سیب زمینی همراه با آبیاری در 50 تا 85 روز پس از کاشت محصول، سبب افزایش عملکرد و کیفیت غده‌ها می‌شود.

عناصر ریز مغذی

عناصر ریز مغذی یا عناصر کم مصرف، همانند عناصر پر مصرف برای گیاه ضروری هستند اما مقدار نیاز به آن‌ها کمتر است. این عناصر که شامل بور، آهن، منگنز، روی و مولیبدن هستند در بسیاری از فرایندهای گیاهی ضروری هستند که نبود و یا کمبود آن‌ها سبب آسیب‌های جدی به  این محصول می‌شود.

نیاز گیاه به عناصر کم مصرف را هم می‌توان با کودهای ریزمغذی که همه و یا تعدادی از عناصر میکرو را دارد تامین کرد و هم می‌توان برای هر عنصر از کود مجزای استفاده کرد. برای مثال:

از کودهای سولفات روی برای تامین عنصر روی می‌توان به صورت نواری و یا پخش سطحی بر روی زمین استفاده کرد. اما مصرف این کود برای سیب زمینی اگر به صورت نواری و همراه با کود نیتروژنه باشد بازدهی جذب روی به میزان زیادی افزایش می‌یابد.

خرید کود ریزمغذی

کودهای آلی

استفاده از کودهای آلی برای بهبود شرایط خاک مانند شرایط فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی سودمند است. این کودها علاوه بر تاثیر مثبت بر گیاه سبب اصلاح خاک نیز می‌شوند. در خصوص کشت سیب زمینی استفاده از کودهای دامی پوسیده همراه با کودهای شیمیایی بسیار توصیه می‌شود. مصرف 20 تن کود دامی یعنی کود گاوی و گوسفندی کاملا پوسیده و یا 10 تن کود مزغی در هر هکتار پیشنهاد می‌شود.

کودهای محرک رشد

استفاده کودهای محرک رشد مانند هیومیک اسید ها  علاوه بر بهبود خاک به دلیل داشتن قابلیت بالا در تنظیم نیتروژن، افزایش میزان آنزیم‌ها در گیاه، افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات بسیار سودمند است.

استفاده از کود آمینو اسید نیز به عنوان محرک رشد بر فرایندهای مختلفی مانند تولید متابولیت‌ها، تقویت سیستم ایمنی گیاه، افزایش ماندگاری محصول و… تاثیرات مثبت زیادی دارد.

در این مقاله به نیازهای غذایی اصلی سیب زمینی به طور مفصل اشاره شد. ولی نکته‌ای که هیچوقت نباید از آن غافل شوید این است که هر چقدر مصرف کود برای عملکرد بیشتر و بهتر گیاه مهم است کیفیت کود نیز با اهمیت است. شما می‌توانید برای خرید کود با کیفیت و مرغوب به سایت ماه کشت که مرجع معتبر فروش کود و سم است مراجعه کنید.