انواع کود آمینو اسیدی از بهترین و مهمترین مکملها برای گیاهان میباشند که کاربردها و فواید بسیار بالایی دارند و برای عملکرد بهتر گیاهان سودمند هستند. این کودها حاوی اسید آمینه های مختلفی میباشند که برای سنتز پروتئینها لازم هستند.
آمینو اسید چیست؟
آمینو اسیدها از مواد مورد نیاز موجودات زنده، مانند گیاهان هستند که به تعداد زیادی در طبیعت وجود دارند اما 20 نوع از آنها برای جانداران قابل استفاده است.
اسید آمینه ها واحدهای سازنده پروتئینها هستند که از گروههای کربوکسیل، آمینه و یک زنجیره هیدروکربنی تشکیل شدهاند که به وسیله پیوندهای پپتیدی به یکدیگر متصل میشوند و پروتئینها را تشکیل میدهند.
کود آمینو اسید چیست؟
انواع کود آمینو اسید یا از هیدرولیز و یا با استفاده از تیمارهای آنزیمی مواد پروتئینی تولید میشوند. کودهای اسید آمینه به راحتی جذب میشوند سپس به بخشهای مختلف گیاه منتقل میشوند و به عنوان منبع نیتروژن و کربن مورد استفاده گیاهان قرار میگیرند. این امر باعث صرفهجویی در انرژی مصرف شده توسط گیاه میشود چرا که اسید آمینهها در اختیار گیاه قرار میگیرند و نیاز به سنتز آنها را کاهش میدهند. همچنین اسیدهای آمینه به جذب مواد مغذی کمک میکند و از آنجایی که قابلیت کلاته کنندگی دارند گیاهان را در برابر سطوح سمی یونهای فلزی محافظت میکند.
اسید آمینه ها به عنوان محرک زیستی:
آمینواسیدها به عنوان محرک زیستی برای گیاهان عمل میکنند. اسید آمینهها به عنوان محرکهای زیستی با هدف افزایش بهرهوری، تحمل تنشهای زیستی و غیر زیستی و افزایش کیفیت محصولات مورد استفاده قرار میگیرند.
| آمینواسید | عملکرد |
| پرولین | آنتی استرس |
| سیستئین/ گلایسین/ گلوتامین/ هیستیدین/ لیزین | کلاته کننده |
| آلانین/ آرژنین | مقاومت به هوای سرد |
| هیدروکسی پرولین/ پرولین | رشد گیاه و باروری گرده |
| گلوتامین/ گلایسن | رشد گیاه |
| سرین/ تریپتوفات/ والین | پیش ساز اکسین |
| گلوتامیک اسید | پیش ساز کلروفیل |
| آرژنین | تقسیم سلولی |
| فنیل آلانین | بافت چوبی و تولید لیگنین |
| متیونین | سنتز اتیلن |
| اسپارژین/ آرژنین | جوانه زنی |
| متیونین | پیس ساز هورمون |
| آلانین | مقاومت ویروسی |
خواص کود آمینو اسید:
کود آمینو اسیدی فواید زیادی برای گیاه به ارمغان میآورد. در ادامه مطلب به تعدادی از این فواید این دسته از کودها اشاره میکنیم:
فتوسنتز گیاه:
یکی از اصلیترین فعالیت گیاهان فتوسنتز است. فتوسنتز فرایندی است که منجر به سبز شدن گیاه و همچنین تولید هیدروکربنها میشود. برای انجام شدن فتوسنتز، مولکولی به نام کلروفیل لازم است و بدون آن فتوسنتز انجام نمیشود. اسید آمینه ها در برای تولید کلروفیل در نتیجه فتوسنتز مورد نیاز هساند. انواع کود آمینو اسیدی میتوانند این عملکرد گیاه را افزایش دهند و باعث میشوند که سبزینگی و رشد گیاه، جوانهزنی و تشکیل میوه افزایش یابد.
مقاومت در برابر تنشها:
گیاهان اگر در شرایطی غیر از شرایط مطلوب رشد خود، قرار بگیرند دچار شوک و تنش میشوند. این تنشها ممکن است که در اثر سرما و یا گرمای زیاد، شوری خاک، خشکی، آفتها و… رخ دهند. کودهای دارای اسید آمینه از طریق تقویت دیواره سلولی، ترمیم سریع بافتهای آسیب دیده و افزایش تولید بافتهای خشبی، تحمل و مقاومت گیاهان را در برابر این تنشها افزایش میدهند. آمینو اسید های لوسین، ایزولوسین و آرژنین بیشترین تاثیر را بر این مورد دارند.
افزایش کیفیت محصولات:
اسید آمینه ها از طریق افزایش تولید قند و میزان پروتئین در گیاه منجر به بهبود طعم و رنگ میوه، افزایش وزن و یکسان سازی اندازه میوه میشوند. همچنین میزان ماندگاری محصولات را بیشتر میکنند.
افزایش قابلیت جذب مواد توسط گیاهان:
گیاهان برای رشد و نمو و ادامه حیات خود به عناصر و مواد مغذی متعددی نیاز دارند. که این مواد را باید از محیط دریافت کنند. جذب مواد غالبا از خاک و توسط ریشه صورت میگیرد. کودهای حاوی آمینو اسیدها به دلیل این که توانایی کلاته کنندگی مواد و عناصر را دارند منجر به بهبود و سهولت جذب، تجزیه و انتقال مواد غذایی در گیاهان میشوند، در نتیجه جذب مواد مغذی افزایش مییابد و بر سلامت کلی گیاه تاثیر مثبتی میگذارند.
تنظیم باز و بسته شدن روزنهها:
باز و بسته شدن روزنهها در اکسیژن رسانی به سلولها و جذب عناصر، دخالت دارند. عوامل زیادی بر باز و بسته شدن روزنهها تاثیر دارند مانند دما، نور و رطوبت. کود آمینو اسید با جلوگیری از مسدود شدن حفرههای هوایی بر اثر شرایط نامساعد و کنترل باز و بسته شدن روزنهها، به رشد بهتر گیاهان کمک میکند. آمینو اسیدهای لیزین و هیستیدین بیشترین تاثیر را بر این مورد دارند.
اثر سریع بر گیاه:
اسیدهای آمینه موجود در انواع کود آمینو اسیدی میتوانند مستقیماً توسط اندامهای مختلف گیاهان جذب شوند و در مدت زمان کوتاهی اثرات آشکار و مشخصی را در گیاه ایجاد کنند. از این رو باعث بلوغ زودرس محصولات میشود و چرخه رشد را کوتاه میکند.
اثر همافزایی بر کودهای نیتروژنه:
کودهای اوره، بیکربنات آمونیوم و سایر کودهای نیتروژنه فرار هستند و به سرعت از دسترس گیاه خارج میشوند. هنگامی که این کودها با اسیدهای آمینه مخلوط میشوند، میزان جذب و مدت زمان استفاده و ماندگاری آنها 20-40 درصد افزایش مییابد. و همچنین فعالیت میکروارگانیسم های مفید موجود در خاک را افزایش پیدا میکند که باعث دسترسی بهتر ازت برای گیاه میشود.
اثر همافزایی بر کودهای فسفاته:
تحقیقات در مورد اثرات اسیدهای آمینه بر روی کودهای فسفاته سالها است که در خارج از کشور انجام شده است. نتایج نشان میدهد که بدون افزودن اسیدهای آمینه، فسفر به صورت عمودی در خاک به فاصله 3 تا 4 سانتیمتر حرکت میکند. پس از افزودن اسیدهای آمینه، این فاصله میتواند به 6 تا 8 سانتیمتر افزایش یابد و این یعنی که نفوذ و حرکت آن تقریبا 2 برابر میشود که باعث جذب بهتر توسط ریشههای گیاه میشود. اسیدهای آمینه تاثیر آشکاری بر تجزیه سنگ فسفات دارد. همچنین از فسفر موجود محافظت میکند در نتیجه استفاده از اسیدهای آمینه همراه با فسفر کارایی کود فسفاته را بهبود میبخشد.
اثر هم افزایی بر کودهای پتاسه:
استفاده از کودهای پتاسه همراه با کود آمینو اسیدی از اتلاف آب و آبشویی خاک جلوگیری میکند. همچنین تجزیه، جذب و مصرف پتاسیم برای گیاه را راحتتر میکند.
تحریک گرده افشانی:
آمینو اسیدها با فعالسازی هورمونهای که بر گلدهی و تولید میوه موثر هستند، باعث افزایش و سرعت این فرایندها میشود. آمینو اسیدهای لیزین، متیونین و گلوتامیک بر گردهافشانی و اسید آمینه پرولین بر باروری دانه گرده موثر هستند.
طریقه مصرف کود آمینو اسید:
نحوه مصرف کود اسید آمینه در گیاهان مختلف، متفاوت است. این کود در مراحل مختلفی از چرخه زندگی و رشد گیاهان قابل استفاده است. البته که زمان و نحوه مصرف این کودها نیز مانند سایر کودها به نوع، سن و نیاز گیاه متفاوت است. کودهای اسید آمینه هم به فرم پودری و هم به فرم مایع وجود دارند. این کود را هم میتوان با پاشیدن بر روی سطح خاک و هم از طریق محلولپاشی و سیستم آبیاری استفاده کرد.
زمان مصرف کود آمینو اسید:
برای گیاهانی مانند سبزیجات که برگ آنها مورد استفاده است میتوان از کودهای اسید آمینه در ابتدای رشد گیاه تا قبل از برداشت استفاده کرد.
برای محصولاتی که گلدهی در آنها اهمیت دارد، میتوان از کودهای اسید آمینه بعد از انتقال نشا به خاک و قبل و بعد از گلدهی استفاده کرد.
از اسید آمینه متیونین که پیش ساز هورمون اتیلن است و برای رسیدگی میوه و رنگپذیری آن لازم است بهتر است که قبل از برداشت استفاده شود.
همانطور که از محتوای این مقاله مشخص است، استفاده از کود آمینو اسیدی اگر چه که ضروری نیست اما تاثیرات بسیار سودمندی برای گیاهان دارد و میتواند بر تولید و بازده محصولات تاثیرات بسیار مثبتی داشته باشد.
در پایان یادآوری میکنیم که ماه کشت ارائه دهنده انواع کود میباشد. شما اگر قصد خرید کودهای کشاورزی مانند کود آمینو اسید را دارید، میتوانید به سایت ماه کشت مراجعه کنید.
