کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی و علائم کمبود 12 عنصر ضروری

کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی از دلایل اصلی کاهش کیفیت محصول می‌باشد.  همانطور که ما به طیف کاملی از ویتامین‌ها و طیف گسترده‌ای از مواد غذایی نیاز داریم، گیاهان نیز برای زنده ماندن و رشد خوب به مواد معدنی ضروری نیاز دارند.

ماه کشت در این مقاله با بررسی کامل کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی به شما در آشنا شدن و شناسایی علائم، دلایل و درمان کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی کمک می‌کند.

عناصر غذایی پر مصرف:

عناصر پرمصرف عناصری هستند که گیاه در طول چرخه زندگی خود به میزان زیادی به آن‌ها نیاز دارد و نبود یا کمبود آن‌ها باعث اختلالات فیزیولوژیکی مهمی در گیاه می‌شود. نیتروژن، پتاسیم،فسفر، کلسیم، منیزیم و گوگرد جز این دسته از عناصر هستند. نبود مقدار کافی از عناصر ماکرو منجر به کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی می‌شود.

کمبود نیتروژن در گوجه فرنگی:

نیتروژن از عمده‌ترین عناصر مصرفی توسط گیاهان است که در رشد و رویش گیاه، ساخت پروتئین و تولید محصول نقش دارد.

یکی از دلایل کاهش ازت در خاک شستشو و بارندگی‌های اسیدی است.

علائم کمبود نیتروژن در گوجه فرنگی:

کمبود نیتروژن به تدریج باعث رنگ پریدگی برگ‌های پایین بوته می‌شود. در اثر شدت پیدا کردن کمبود برگ‌ها زرد و در ادامه این روند رنگ برگ‌ها از زردی به سفیدی متمایل می‌شود. برگ‌های جوان و بالایی بوته سبز رنگ هستند اما این سبزی از حالت طبیعی و معمول روشن‌تر و رنگ پریده‌تر است.

با پیشرفت کمبود، برگ‌های مسن در اثر تنش آبی خفیف نیز پژمرده می شوند و بسیار زودتر از موعد معمول پیر می‌شوند.

دیگر علائم کمبود ازت عبارت است از:

• گوجه فرنگی دوکی شکل می‌شود.
• روی گلبرگ‌ها و دمبرگ‌ها لکه‌های قرمز ظهور می‌کند.
• رشد رویشی کند می‌شود.
• اندازه بوته‌ها و برگ‌ها کوچک می‌شود.
• ساقه‌ها و شاخه‌های جانبی معمولاً کم تشکیل می‌شوند.
• سرشاخه‌ها کوچک و نازک می‌شوند.

درمان کمبود نیتروژن در گوجه فرنگی:

• روند درمان کمبود ازت روندی سریع و قابل مشاهده است.
• استفاده از کودهایی مانند: کود NPK، اوره، سرک، اسید نیتریک، سولفات آمونیوم، فسفات آمونیوم

کمبود فسفر در گوجه فرنگی:

فسفر برای تولید بذر و میوه، ریشه‌زایی، گل‌دهی و بلوغ گیاه ضرورت دارد.

اصلی‌ترین دلیل کمبود فسفر در گیاه تنظیم نبودن PH خاک است. جذب فسفر در PH پایین‌تر از 7 امکان‌پذیر است. بنابراین در خاک‌های اسیدی حتی در صورت حضور فسفر در خاک، این عنصر جذب نمی‌شود.

علائم کمبود فسفر در گوجه فرنگی:

• کند شدن رشد گیاه
• محدود شدن رشد اندام هوایی
• کوتاه شدن گیاه
• ایجاد لکه‌های آبی و خاکستری بر روی برگ‌ها در اثر کمبود شدید فسفر
• امکان ظهور رگه‌های قهوه‌ای رنگ بر روی برگ
• باریک شدن ساقه
• بنفش شدن پشت برگ‌ها و رگبرگ‌ها
• کاهش تعداد برگ‌ها و از بین رفتن جوانه‌ها
• خرید کود 10 52 10 و استفاده از آن گزینه مناسبی است چرا که دارای درصد فسفر بالا و با اثرگذاری سریع می‌باشد.

درمان کمبود فسفر در گوجه فرنگی:

• تنظیم PH خاک
• استفاده از کودهایی مانند: اسید فسفریک، مونوفسفات آمونیوم، فسفات گوگرد، NPK و سایر کودهای فسفر بالا.

کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی:

پتاسیم در سنتز و انتقال کربوهیدرات‌ها، تشکیل دیواره سلولی، فتوسنتز، تعادل اسمزی، کنترل روزنه‌ها، مقاومت به بیماری‌ها و آفات، افزایش کیفیت محصول، افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی، خوش طعم شدن و سفت شدن گوجه نقش دارد.

آبشویی یکی از دلایل کمبود پتاسیم است.

علائم کمبود پتاسیم گوجه فرنگی:

• زرد شدن برگ‌های پایینی بوته از نوک برگ به سمت کل حاشیه برگ با ضخامت یکسان
• پدیدار شدن لکه‌های قهوه‌ای بین رگبرگ ها
• محدود شدن رشد
• سوختگی بین رگبرگ‌ها و سبز باقی ماندن رگبرگ‌ها در اثر تشدید کمبود
• کوچک ماندن برگ‌ها
• عدم رنگ‌گیری به موقع و یکنواخت گوجه

درمان کمبود پتاسیم گوجه فرنگی:

• استفاده از کودهایی مانند: سولفات پتاسیم، کلرید پتاسیم، کود کامل با پتاسیم درصد بالا، نیترات پتاسی به صورت محلول‌پاشی و تزریق ریشه‌ای
• اضافه کردن پتاسیم به خاک‌های رسی قبل از کشت
• خرید کود 30 5 15 و استفاده از آن توصیه می‌شود.

کمبود کلسیم در گوجه فرنگی:

کلسیم در استحکام دیواره‌ی سلولی، تقسیمات سلولی ، کیفیت و ترد شدن افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها دخالت دارد.

کمبود کلسیم قابل جذب در خاک، استرس و خشکی، شوری خاک از دلایل کمبود کلسیم در گیاه است.

علائم کلسیم در گوجه فرنگی:

• سیاه شدن انتهای میوه
• نکروزه شدن  ناحیه‌ی مرکزی برگ
• پوسیدگی گلگاه
• زرد شدن نوک برگ‌های جدید و در حال رشد (رسیدگی انتهای شکوفه)
• نکروزه شدن برگ‌های پایینی بوته
• نامنظم شدن حاشیه برگ
• ضخیم شدن ساقه‌ها در اثر تشدید کمبود
• از بین رفتن انتهای ریشه، ساقه و برگ

درمان کلسیم در گوجه فرنگی:

• استفاده از کودهایی مانند: کود کلسیم، کلسیم بُر، کلسیم پلی سولفیت، نیترات کلسیم
• آبیاری منظم
• کاهش شوری خاک

سیاه شدن انتهای گوجه در اثر کمبود کلسیم

کمبود منیزیم در گوجه فرنگی:

منیزیم درساختار کلروفیل حضور دارد بنابراین در سبزینگی، فتوسنتز وساخت کربوهیدرات‌ها تاثیر دارد.

در اثر حضور زیاد کلسیم و پتاسیم در قلیایی شدن خاک جذب منیزیم کاهش می یابد.

علائم کمبود منیزیم در گوجه فرنگی:

• کلروز لبه‌های برگ‌های بالغ‌تر
• زرد شدن نواحی بین رگبرگ‌ها و سبز باقی‌ماندن برگ‌ها و قهوه‌ای شدن تدریجی نواحی زرد شده
• از بین رفتن برگ‌ها ی پایینی بوته
• باعث غلبه بیماری‌های قارچی
• کاهش تولید میوه در کمبود شدید

درمان کمبود منیزیم در گوجه فرنگی:

• استفاده از کود، مانند: کود سولفات منیزیم
• کنترل میزان حضور عناصرکلسیم، پتاسیم و منگنزدر خاک

کمبود گوگرد در گوجه فرنگی:

گوگرد در ساخت پروتئین‌ها، تشکیل کلروفیل و فعالیت آنزیم‌ها نقش دارد.

علائم کمبود گوگرد در گوجه فرنگی:

• رشد ناقص گیاه
• قرمز شدن رگبرگ ها و دمبرگ‌ها
• زرد شدن برگ‌های جوان و سبز ماندن برگ‌های مسن

درمان کمبود گوگرد در گوجه فرنگی:

• استفاده از کود‌هایی مانند: کود سولفات کلسیم، کلسیم پلی سولفیت، سولفات آمونیوم

عناصر غذایی کم مصرف:

عناصر غذایی کم مصرف همچون عناصر پر مصرف برای گیاه ضروری هستند و اهمیت هیچکدام از این عناصر از دیگری بالاتر نیست بلکه تفاوت آن‌ها فقط در مقدار مورد نیاز گیاه به آن‌ها است. عناصر غذایی کم مصرف به مقدار خیلی کمتری از عناصر پر مصرف برای گیاه لازم هستند. آهن، منگنز، روی، بور، مولیبدن، مس و کلر در دسته عناصر کم مصرف قرار دارند. در اثر نیود هریک از این عناصر گفته شده، علائم کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی نمایان می‌شود.

کمبود آهن در گوجه فرنگی:

آهن در ساختار بسیاری از آنزیم‌ها و پروتئین‌ها، به عنوان کاتالیزور برای سنتز کلروفیل و تولید انرژی شرکت می‌کند.

بالا بودن PH خاک، شرایط غرقابی و نبود تهویه خوب، خشکی و کمبود مواد آلی از  دلایل کمبود آهن در گیاه است.

علائم کمبود آهن در گوجه فرنگی:

• زرد شدن بین رگبرگ‌ها و سبز بودن رگبرگ‌ها
• زرد شدن کل برگ و در نهایت سفید شدن برگ در اثر کمبود شدید

درمان کمبود آهن در گوجه فرنگی:

• تنظیم PH خاک
• استفاده از کودهایی مانند: سولفات آهن
• محلول‌پاشی با کلاتهای آهن EDTA

کمبود منگنز در گوجه فرنگی:

منگنز در فتوسنتز و تنفس نقش دارد.

علائم کمبود منگنز در گوجه فرنگی:

• زرد شدن بین رگبرگ‌های برگ‌های جوان
• پدیدار شدن  لکه‌های خاکستری براق در برگ‌ها در ادامه روند کمبود
• ظهور پوسیدگی در امتداد رگبرگ‌ها

درمان کمبود منگنز در گوجه فرنگی:

• استفاده از کودها، مانند: کود سولفات منگنز، کود منگنز

کمبود روی در گوجه فرنگی:

روی در در واکنش‌های آنزیمی و ساخت اکسین نقش دارد.

علائم کمبود روی در گوجه فرنگی:

• کوتاه شدن فاصله میان گره‌ها
• فنجانی شدن برگ‌ها
• زرد شدن بین رگبرگ‌ها
• کوچ شدن برگ‌های جدید

درمان کمبود روی در گوجه فرنگی:

• استفاده از کود‌ها مانند: کود سولفات روی

کمبود بُر در گوجه فرنگی:

بر در تشکیل دیواره سلولی ترمیم بافت‌های آوندی تشکیل میوه، گرده افشانی، انتقال قندها و جوانه‌زنی نقش دارد.

از جمله دلایل کم بودن بر در گیاه رطوبت بالا و رطوبت کم خاک است که بر روی حمل و نقل بُر اثر منفی می‌گذارد.

علائم کمبود بر در گوجه فرنگی:

• محدود شدن رشد تاج گیاه و نقاط مریستم
• نارنجی شدن برگ‌های میانی
• کج شدن برگ‌های تازه
• بنفش شدن رگبرگ‌ها
• سبز مایل به زرد شدن برگ‌های مسن

درمان کمبود بر در گوجه فرنگی:

• تنظیم رطوبت
• استفاده از کودهایی مانند: کود بور، اسید بوریک، کود مایع بر
• استفاده از بوراکس
• خرید کود فلورا استارت و استفاده از آن

کمبود مس در گوجه فرنگی:

مس در سنتز پروتئین، کلروفیل و رنگدانه‌ها، متابولیسم نیتروژن و متابولیسم کربوهیدرات‌ها نقش دارد.

علائم کمبود مس در گوجه فرنگی:

• لوله‌ای شدن برگ‌های جوان و میانی
• کم شدن رشد شاخه‌ها
• سبز مایل به آبی شدن برگ‌ها
• عدم تشکیل گل
• ظهور نقاط نکروز بر روی رگبرگ‌ها در اثر تشدید کمبود
• تولید ریشه‌های ضعیف

درمان کمبود بر در گوجه فرنگی:

• استفاده از کود‌ها مانند: کود مس، کود سولفات مس

کمبود مولیبدن در گوجه فرنگی:

مولیبدن در سوخت و ساز ازت، فسفر و آهن و همچنین در تشکیل کلروفیل نقش دارد.

علائم کمبود مولیبدن در گوجه فرنگی:

• زرد  متمایل به سبز روشن شدن برگ ها
• نکروز شدن نواحی زرد شده در لبه برگ ها
• چروکیده شدن برگ ها

درمان کمبود مولیبدن در گوجه فرنگی:

• استفاده از کودهایی مانند: مولیبدات آمونیوم یا سدیم

در پایان با در نظر گرفتن این نکته که علائم کمبود ناشی از عنصرهای مختلف، شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارند ضروری است که قبل از تهیه کود و شروع روند درمان از افراد باتجربه و آگاه در زمینه کشاورزی مشورت بگیرید. شما ‌می‌توانید با خرید کود کشاورزی باکیفیت و مناسب کمبود عناصر غذایی در گوجه فرنگی را درمان کنید.