کود NPK چیست؟

موضوع این مقاله از ماه‌کشت  کود NPK یا کود کامل است.

اگر کشاورزی هستید که به دنبال راهی برای پرورش محصول مرغوب‌تر و بیشتر هستید و یا اگر مثل من به پرورش گل و گیاه علاقه­مند هستید …تا انتهای این مقاله با همراه باشید چون بعد از خواندن این مقاله و آشنایی با  کود NPK بسیاری از مشکلاتتان در زمینه کشت و نگهداری گیاهان حل خواهد شد.

شاید شما هم افرادی را دیده باشید که با سرمایه اولیه اندک کار کشاورزی و کشت بذر را شروع کردند و  حتی از افراد با تجربه که مدت هاست کار کشاورزی انجام می‌دهند موفق تر بوده اند و در مدت زمان کمتر از به نتیجه رسیدند.

شاید از خود بپرسید علت این  موفقیت چه چیزی می تواند باشد بی شک یکی از عوامل این موفقیت غنی سازی درست خاک است! و این غنی سازی تنها با خرید کود NPK اصل و اورجینال امکان پذیر است.

در واقع گیاهان تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را به طور طبیعی از هوا و خاک به دست می آورند ، اما خاک به ویژه در چمنزارها و باغات پررونق از این عناصر تخلیه می شود.

از آنجا که گیاهان همواره و به مقدار زیاد از ازت، فسفر و پتاس استفاده می کنند ، این مواد مغذی نیاز به دوباره پر کردن و به عبارتی جایگزینی دارند. و  کود NPK این کار را انجام میدهد. در ادامه این مقاله میخواهیم این کود را از دقیق‌تر و کامل تر بشناسیم و روش استفاده از آن را یاد بگیریم.

چه یک کشاورز باتجربه باشید و چه یک فرد علاقه­مند به گل و گیاهان آپارتمانی؛  خواندن این مقاله به شما اکیداً توصیه می­‌شود.‌

کود NPK چیست؟

کود NPK یا کود کامل ترکیبی از سه ماده‌ی اصلی ازت ، فسفر، پتاس و به مقدار کمتر کلسیم ، منیزیم، آهن ، روی ، منگنز ، مس ، بر مورد نیاز برای رشد گیاه است. این کود به دلیل تاثیر بی نظیرش در افزایش رشد گیاهان و درختان  یکی از پر مصرف ترین نوع کودها در دنیا است. امروزه قیمت کود کشاورزی همگام با تنوع در انواع آن مسئله ای ایجاد کرده که باید در کنار سلامت مزرعه به فکر صرف مالی آن هم باشیم.

چرا ترکیبات اصلی این کود ازت فسفر و پتاس است؟

گیاهان بیشتر از هرچیز دیگر به سه عنصر نیتروژن (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K) نیاز دارند. این 3 عنصر که غالباً از عناصر مغذی اولیه نامیده می شوند، در میان 17 ماده مغذی ضروری برای زندگی گیاه قرار دارند. عناصر دیگر مانند آهن برای بقای گیاه به همان اندازه حیاتی هستند ، اما گیاهان به مقدار کمتری به آنها احتیاج دارند. پس خرید کود آهن زمانی توصیه میشود که فقر آهن وجود داشته باشد.

بدون نیتروژن کافی ، رشد کند می‌شود و رنگ چمن و گیاهان کم رنگ می شود. همچنین نیتروژن به گیاهان گلدار و میوه دار کمک میکند شکوفه بدهند.

فسفر (P) باعث رشد قوی ریشه و گلها ، میوه ها و دانه ها می‌شود ، در عین حال به گیاهان کمک می کند از سایر مواد مغذی به طور موثر استفاده کنند.

کمبود فسفر باعث ضعف ریشه ها و فاقد گل و میوه می شود.

پتاسیم (K) رشد کلی را افزایش می دهد. به رشد ریشه کمک می کند و گیاهان را سالم و متعادل نگه می دارد و باعث تقویت گیاه در مقابل سرما و خشکسالی، بیماری و  آفات تأثیر می‌شود.

کود NPK چه تاثیری روی گیاهان می گذارد ؟

این کود به عنوان کود کامل شناخته می­شود زیرا حاوی تمام عناصر مورد نیاز گیاه است و تغذیه کامل گیاه را از طریق عناصر مغذی و ضروری که دارد فراهم می­‌کند.

پس این کود برای هر نوع گیاهی مناسب و قابل استفاده است، و برای رفع کمبود و نیاز گیاهان می­توانید از این کود استفاده کنید.

مهمترین عامل در فتوسنتز گیاهان فسفر است که به افزایش کیفیت و کمیت اعمال گلدهی، میوه‌دهی و ریشه‌زایی درختان و گل ها کمک می کند و وجود پتاس در این کود باعث گلدهی زود هنگام در گیاهان زینتی میشود و باعث میشود میوه ها بهتر رشد کنند .

همچنین این کود محصولات و گیاهان را در برابر بیماریها، آلودگی‌ها و استرس های محیطی مقاوم می­کند. با تامین انرژی بیشتر برای گیاه، فرآیند فتوسنتز را تقویت می‌کند.

 کود NPK برای چه گیاهانی نیاز است؟

تقریبا هیچ محصول و گیاهی را در دنیای کشاورزی نمیتوان یافت که به کود نیازی نداشته‌باشد.

این کودها برای تمام محصولات کشاورزی( زراعی، باغی، میوه، صیفی جات، جالیزی و….)، چمن ، درختان، گل و گیاهان آپارتمانی در هر نوع مخلوط خاک یا ظرف قابل استفاده هستند. بسیاری بدون آگاهی فقط به خرید کود ارگانیک روی می اورند با اینکه قیمت کود ارگانیک در بعضی موارد ممکن از بیشتر از قیمت کود شیمیایی باشد.

البته در مورد زمین‌هایی که خاک شور دارند ابتدا لازم است بر روی خاک آزمایشهای مختلف صورت گیرد تا مقدار دقیق  برای مصرف کود NPK  مشخص شود.

از این کود چه مقدار باید استفاده کرد؟

بطورکلی مقدار کود مورد نیاز به نوع گیاه و نیازهای آن محصول به عناصر مغذی بستگی دارد.

البته قبل از مصرف کود باید مقدار عناصر موجود در خاک را با آنالیز خاک مشخص می شود. هر یک از شرکتها‌ی تولید کننده کود NPK با توجه به هر گیاه و شرایط رشدی آن مقدار و زمان مشخصی را برای مصرف کودها تعیین کرده‌اند.

فلذا توصیه میشود برای جلوگیری از هر گونه آسیب به محصولات خود، حتما قبل از مصرف کود NPK، به مقادیر پیشنهادی و دستورات شرکتهای تولید کننده توجه نمایید.

برای مثال ۳ kg per 100 Ltr یعنی ۳ گرم برای ۱ لیتر آب.

کود NPK را به چه صورت باید استفاده کرد؟

این کودها با توجه به نوع محصول می توانند به صورت پخش سطحی در زمان کشت برای محصولات زراعی ، به صورت محلول پاشی برای محصولات باغی و گل های آپارتمانی و همچنین به صورت کود آبیاری در محصولات گلخانه ای و کشت های هیدروپونیک مورد استفاده قرار بگیرند.

این کود چه زمانهایی استفاده می‌­شود؟

بهترین زمان استفاده از کود کامل برای گیاهان گل‌دار تا قبل از شروع گل‌دهی ست ولی برای گیاهان فاقد گل در تمام دوران رشد توصیه می‌گردد. توجه داشته باشید که این کودها را نباید در زمان گل‌دهی درختان مصرف نمود.

محلول‌پاشی کود کامل را می‌توان در زمان تورم جوانه‌ها، مرحله فندقی شدن و مرحله بعد از برداشت انجام داد تا به تامین عناصر از دست رفته خاک و ذخیره آن‌ها جهت تغذیه در زمان خواب درخت و یا کشت بعدی کمک کند.

بطور کلی کودهای کامل با نسبت های مختلف را می توان در زمان های مختلف به کار برد. به عنوان مثال کود NPK که دارای مقدار فسفر بالا می‌باشند را می‌توان همراه با کشت استفاده نمود و یا کودهای حاوی مقدار نیتروژن بالا را باید در زمان‌های نیاز گیاهان به نیتروژن مصرف نمود. (در قسمت بعد مفصلا به این مورد پرداخته شده)

انواع  کود NPK به همراه طریقه و زمان مصرف

 کود NPK – نیترات:

اگر شما گیاهانی مانند سانسوریا، برگ عبایی، اسپاتی فیلوم، پتوس، برگ قاشقی، زامیفولیا، یوکا، دیفن باخیا و امثال این گیاهان را دارید که صرفا برگدهی میکنند و نیازی به گل و میوه دادن ندارند برای تقویت گیاهتان از کود نیترات میتوانید استفاده کنید.

درواقع از کودهای با پایه نیترات برای افزایش برگدهی گیاهان استفاده میشود.

کود نیترات در حالت عمومی باعث آسیب رساندن به گیاه نمیشود ولی افراط در استفاده از این کود باعث افزایش ناگهانی تولید برگ و شاخه در گیاه میشود که در بلند مدت باعث وابستگی گیاه به این کود می‌شود. اگر در دادن این کود افراط شود بعد از برگ‌دهی گیاه اگر این کود به آن نرسد به دلیل عدم توانایی گیاه در تامین مواد مورد نیاز حجم برگ‌های جدید برگ‌ها شروع به از بین رفتن می‌کنند و گیاه ضعیف می‌شود.

این کود در بهار و تابستان هر دوهفته یکبار و در پاییز و زمستان هر 2-3 ماه یکبار استفاده شود.

اگر دنبال فرمول برای استفاده هستید مثلا برای کود نیترات آمونیوم (نیترات 30% تا 35%) برای مصرف خانگی یک قاشق چایخوری در لیتر و مصرف صنعتی 2 کیلو در 220 لیتر استفاده کنید.

 کود NPK – فسفر:

این عنصر وظیفه رشد ریشه و افزایش باردهی را به عهده دارد. برای رشد نشا و گیاهان تازه قلمه زده میتوان استفاده کرد. البته این عنصر برخلاف نیترات در صورت افراط در مصرف تبعات مخربی برای گیاه خواهد داشت.

این عنصر باید در زمانی که گیاه به آن نیاز دارد استفاده شود.

از نشانه های کمبود فسفر میتوان به کوچک مانده برگ های انتهایی و لکه های قهوه ای روی برگ ها اشاره کرد.

فسفر در خاک های قلیایی با املاح کلسیم و در خاک های اسیدی با املاح آهن و منیزیم به صورت ترکیبات غیرقابل استفاده و تثبیت شده در می آید.

یادتان باشد در مصرف کودهای فسفره نباید زیاده روی کرد زیرا در صورت بروز مسمومیت بالای فسفر، چاره ای جز تعویض خاک نیست! عملیات آب شویی هم تاثیر چندانی نخواهد داشت.

توصیه میکنیم اگر گیاهان خانگی دارید و تخصصی کشاورزی ندارید زیاد از این کود استفاده نکنید. البته نگران استفاده به اندازه از این کود برای گیاهانتان نباشید!

 کود NPK – پتاسیم:

پتاسیم در ایجاد بافت های نگهدارنده نقش مهمی دارد. وارد فعالیت های بیوشیمیایی و آنزیمی می شود. کمبود پتاسیم و زیادی ازت باعث به وجود آمدن بافت های آبدار و ترد می شود. این موضوع شرایط را برای ورود بیماری ها و قارچ ها فراهم می کند.

از نشانه های کمبود پتاسیم میتوان به رگه های زرد رنگ اطراف برگ ها اشاره کرد.

پتاسیم در کشت های فضای باز مصرف بیشتری دارد. در فضاهای بسته (گلخانه ای) نیز پتاسیم بیشتر از ازت و فسفر استفاده می شود.

پتاسیم باعث افزایش مقاومت گیاه به بیماری ها، رطوبت زیاد، سرما، گرما و خشکی، میوه را خوشمزه و رنگ آن را درخشان میکند! کلا این کود گیاه را قوی میکند

البته یادتان باشد عموما پتاسیم در خاک به اندازه کافی موجود است و حداقل برای مصارف خانگی شما نیازی به کودهای با پایه پتاسیم ندارید.

معمولا کمبود پتاسیم در کشت های هیدروپونیک و ایروپونیک مشاهده میشود.