به طور کلی کود کامل به چندین شکل مانند مایع، پودری و گرانوله وجود دارد که با توجه به نوع محصول کشاورزی و شکل کود میتوان آن را به چهار روش مختلف چالکود، سطحی، آبیاری و محلول پاشی مورد استفاده قرار داد. قیمت کودهای کشاورزی نیز بر اساس همین تقسیم بندی ها متفاوت است. همانطور که گفتیم نحوه مصرف کود کامل با توجه به نوع محصول و نوع کود متفاوت خواهد بود.
به طور مثال برای محصولات باغی از هر چهار روش می توان استفاده کرد ولی به طور کلی برای درختان میوه بهترین روش کوددهی چالکود است که تاثیر دراز مدت و ماندگاری بالایی دارد اما برای محصولات گلخانهای و صیفیجات از روش محلولپاشی یا کوددهی همراه با آبیاری استفاده میشود. در این حالت برای کامل بودن عناصر مورد نیاز گیاه میتوان به طور مثال خرید کود 20 20 20 را پیشنهاد داد. در ادامه به توضیح دقیق هر کدام از این روشها خواهیم پرداخت.
کوددهی به صورت سطحی و رویه پاشی
کوددهی سطحی به این صورت انجام میشود که کود را روی سطح زمین میپاشند و با خاکورزی خاک سطحی و کود را با هم مخلوط می کنند و سپس زمین را آبیاری میکنند. این کوددهی هم به صورت دستی قابل انجام است و هم توسط ماشین های کودپاش یا کودکار.
از این روش در هنگام آمادهسازی زمین های زراعی برای احیا و غنی سازی خاک قبل از کشت استفاده میشود.
اما اگر گیاه کاشته شده و در حال رشد باشد نمیتوان خاکورزی انجام داد بنابراین کود را روی سطح خاک و گیاه میپاشند و سپس به کمک آبیاری کود را به ریشهها می رسانند. که این کار رویه پاشی نام دارد.
این روش ارزانترین روش در میان روش های کوددهی ست. قیمت کود های NPK نیز نسبت به سایر کود ها بسیار مناسب میباشد.
چالکود
یکی از روشهای مصرف کود کامل روش چالکود است که معمولا در فصل پاییز و زمستان و غالبا برای درختان و نهالهای میوه مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه مصرف کود کامل و NPK در روش چالکود بدین صورت است که نزدیک ریشه (یک سوم انتهایی سایه انداز که ریشه های جوان بیشتری دارند و ترجیحا جایی که در مسیر آب رو قرار دارد)، حفرههایی با قطر حدود 20 تا 50 سانتیمتر ایجاد کرده و حفرهها را با کود پر میکنند.
اگر این نوع کوددهی در فصل زمستان انجام شود پس از پر کردن چالهها باید آبیاری نیز انجام شود. این کودهای گرانولهی چال شده به تدریج و در اثربارندگی، آبیاری و… به تدریج جذب خاک میشوند و گیاه را تقویت میکنند. علت اینکه این روش در پاییز و زمستان مورد استفاده قرار میگیرد این است که از آبشویی کود در اثر بارشهای زیاد جلوگیری شود.
تعداد چالهها و همچنین مقدار کودی که باید چالهها با آن پر شود به نوع و میزان حاصلخیزی خاک، نوع کود (درصد ترکیبات ازت، پتاس، فسفر)، نوع و سن گیاه و تراکم گیاهان بستگی دارد.
معمولا تعداد چاله ها بین 1-4 و مقدار گرانول مصرفی بین 2 تا 10 کیلوگرم برای هر درخت متغیر است. روی بستهبندی هر کود میزان کود توصیه شده به ازای هر درخت یا هر هکتار ذکر شده است. با تست خاک و مشورت با یک مهندس کشاوری نیز می توان مقدار دقیق و کافی مورد نیاز آن را بدست آورد.
کوددهی به این روش باید سالی یکبار تکرار شود.
مزایای استفاده از چالکود
- به نفوذ آب در خاک کمک میکند.
- به تدریج خاک را بهبود بخشیده و غنی میکند.
- تهویه را در خاک بهبود میبخشد.
- از رشد علفهای هرز جلوگیری میکند.
- به دلیل دانهای بودن و جذب آهسته ماندگاری بالایی دارد.
- از خشک شدن سرشاخههای گیاه جلوگیری میکند.
معایب چالکود
- باعث قطع برخی ریشههای جوان میشود که بیشترین وظیفه جذب مواد مورد نیاز گیاه را دارند.
- احتمال نفوذ قارچ و پوسیدگی در ریشه های قطع شده افزایش مییابد.
- بازدهی جذب آن پایین است.
- در همه انواع خاک و برای همه انواع گیاهان قابل اجرا نیست.
- ساختار خاک در قسمت چالهها تخریب میشود.
روش محلول پاشی
روش بعدی محلول پاشی است که به برگ پاشی یا تغذیه برگی نیز معروف است. این روش برای همه انواع گیاهان اعم از گیاهان باغی، زراعی، گلخانه ای و… قابل استفاده است اما میزان و زمان استفاده آن بسته به نوع گیاه متفاوت است. در این روش کود کامل NPK را در آب حل کرده به کمک سمپاش روی گیاهان اسپری میکنند. از این روش برای رفع سریع نیازهای گیاه استفاده میشود.
اطلاعات بیشتر در مورد محلول پاشی
روش کوددهی همراه با آبیاری
به طور کلی کوددهی به همراه آبیاری ماندگاری بسیار کمی دارد ولی به دلیل محلول بودن و جذب سریع تاثیرگذاری سریعتری دارد به همین دلیل برای محصولات زراعی کارآمدتر است. بهترین زمان کوددهی به این روش؛ قبل از گل دهی گیاه، در زمان تشکیل میوه و قبل از برداشت محصول است.
در این روش، کود را در آب آبیاری حل میکنند و زمین را آبیاری میکنند.
مزایای کوددهی همراه با آبیاری
- جذب و تاثیر گذاری آن سریع است.
- به ریشه گیاه آسیب نمیزند.
- امکان کنترل کود وجود دارد.
- احتمال مسمومیت گیاه کمتر از روشهای دیگر است.
معایب کوددهی همراه با آبیاری
- نسبت به روش چالکود نیاز به تکرار بیشتری دارد.
- مستلزم زمان و هزینه بیشتری ست.
باتوجه به اینکه روشهای آبیاری گیاهان مختلف است؛ کوددهی به روش آبیاری نیز به سه روش مختلف قابل انجام است که در ادامه به توضیح این روشها خواهیم پرداخت.
قطره ای
در این روش ابتدا زمین را به مدت حدود یک ساعت با آب معمولی آبیاری میکنند بعد مقدار مشخصی از کود پودری NPK را در آب حل میکنند و سپس محلول کود را به آب آبیاری اضافه میکنند بعد انجام این کار نیز آبیاری را به مدت یک ساعت دیگر ادامه میدهند. این روش بهترین روش در میان روشهای آبیاری و بهترین نحوه مصرف کود کامل و NPK است زیرا در این روش گیاه بیشترین مقدار جذب را دارد. در این روش، ریشه کود را جذب و مصرف میکند.
بارانی
در روش بارانی نیز همه مراحل مشابه روش قطره ای است با این تفاوت که در این روش آبیاری از طریق آبپاش هایی که در سطح زمین به صورت یک شبکه منظم تعبیه شده انجام میشود. فلذا در این روش جذب کود از طریق برگ و ریشه انجام میشود. به دلیل برخی هدر رفتها (در اثر باد و تبخیر و…) بازدهی این روش از روش قبلی کمتر است.
غرقابی
در این روش که ناکارآمدترین نحوه مصرف کود کامل و NPK است روش انجام کار به این صورت است که کیسه های کود را در مسیر آب قرار می دهند تا آب هنگام گذر از کیسه، کود را در خود حل کند و یا اینکه از بشکه ای که یک شیر خروجی دارد استفاده می کنند تا محلول کود را وارد مسیر آبیاری کند. این روش باعث هدر رفت بسیار زیاد کود در مسیر جوی و عدم رسیدن مقدار متوازن کود به همه گیاهان میشود.
در نهایت اینکه کدام نحوه مصرف کود کامل و NPK برای محصول شما مناسب است به عوامل بسیاری بستگی دارد که از جمله مهترین آن ها نوع گیاه، شرایط خاک، نوع کشت و البته میزان هزینهای ست که میخواهید برای کشت خود صرف کنید. اما به طور کلی با توجه به نکاتی که در مقاله هم ذکر شد، در میان روش های مذکور روش چالکود برای گیاهان دائمی و درختان میوه و روش کوددهی همراه با آبیاری قطرهای برای محصولات زراعی بهترین گزینه است.
باسلامواحترام
متشکرمازراهنمایبسیارزیبایتان،ارزویتوفیقاتروزافزون.
سلام
خیلی ممنون
همچنین💐
سلام
درچال کود ریشه ها قطع یا زخمی می شود آیا ریشه زخمی را قطع کنیم بهتره یا نه؟
رقیه های قطع شده را باقیچی ببریم خوب است یانه.
برای جلوگیری از بیماری مثل قارچ و......چه کار باید کرد.
ممنون میشم راهنمایی کنید.
با سلام و وقت بخیر
نکتهای که باید به آن دقت داشته باشید اینه که: چالکود حتما باید زیر تاج درخت و با فاصله 1 تا 1ونیم متری از تنه درخت انجام بشه. ریشه های نزدیک به تنه سطحی هستند و ریشهها دورتر عمیقترند. اما باز هم در صورت زخمی شدن ریشه هیچ اقدامی لازم نیست انجام بدین، ریشه ترمیم میشه.
سولفات و فسفری که در کودهای چالکود وجود دارند خاصیت قارچکشی هم دارند.
باسلام.متشکر از راهنمایی های دقیق شما
با سلام
ممنون از نظرتون🌸
ایا میشود کود را با اب حلکرد وهوایی سم پاشی کرد
سلام
کودهای NPK به صورت آبیاری مورد استفاده قرار میگیرند.