از زمان های دور و گذشته افرادی که در زمینه کشاورزی فعالیت می‌کردند، از روش هایی برای سیستم آبیاری مزارع کشاورزی خود استفاده می‌کردند، که آبیاری به روش غرقابی یکی از روش های سنتی و قدیمی است که بیشتر کشاورزان از این روش برای آبیاری مزرعه‌های خود استفاده می‌کردند.
اما باید بگوییم که در روش های سنتی آب به مقدار بسیار زیادی به هدر میرود و به دلیل صرفه جویی در مصرف آب این روش توصیه نمی‌شود، به همین دلیل امروزه با پیشرفت تکنولوژي سیستم های آبیاری متنوع‌ای وجود دارد که هم به راحتی در دسترس هستند و هم در مصرف آب صرفه جویی می‌شود.
در این مقاله ما می‌خواهیم شمارا با سیستم های جدید و به روز آبیاری مزارع کشاورزی آشنا کنیم، با ما همراه باشید.
انواع سیستم آبیاری مزارع کشاورزی:
اگر بخواهیم به طور کلی سیستم های آبیاری را طبقه بندی کنیم، باید بگوییم که سیستم آبیاری به دو دسته ( آبیاری سطحی و آبیاری تحت فشار ) تقسیم می‌شوند.
انواع سیستم آبیاری سطحی:
یکی از روش های قدیمی و سنتی آبیاری مزارع کشاورزی، آبیاری سطحی است که شامل سه روش می‌شود:
- آبیاری نواری
- آبیاری کرتی ( غرقابی )
- آبیاری جویچه ای
روش های آبیاری کشاورزی هر کدام معایب و مزایایی دارند، که ما می‌خواهیم چند تا از آن ها را مورد بررسی قرار دهیم:
مزایای آبیاری سطحی:
یکی از مزایای آبیاری سطحی ساده بودن آن است، که شما در این روش نیار به تجهیزات و دستگاه های به خصوص و پیچیده ای ندارید و به راحتی و بدون نیاز به انرژی و فعالیت زیاد میتوانید این آبیاری را انجام دهید.
هم چنین، شما برای آبیاری سطحی نیاز به سرمایه اولیه زیاد ندارید و با یک سرمایه کم میتوانید این آبیاری را انجام دهید.
حال به معایب آبیاری سطحی می‌پردازیم:
یکی از معایب آبیاری سطحی این است که برای زمین های شیب دار مناسب نیست و باید زمین مورد نظر شیب بندی شود که هزینه بسیار زیادی دارد.
دیگر معایب آبیاری سطحی این است که، برای خاک های شنی و سبک مناسب نیست و توصیه نمی‌شود که از آبیاری سطحی استفاده کنید.
هم چنین آبیاری سطحی به نیروی کار و انرژی بیشتری نیاز دارد و هدر رفتن آب در آبیاری سطحی بسیار بیشتر است.
در این موارد در هنگام خرید کود کشاورزی دقت کافی را داشته باشید چرا که در این حال کود رسی به گیاهان متغیر خواهد بود.
روش های آبیاری تحت فشار:
آبیاری تحت فشار یک روش آبیاری جدید است که یه آن سیستم آبیاری نوین هم می‌گویند.
اگر بخواهیم آبیاری تحت فشار را طبقه بندی کنیم باید بگوییم که یه دو دسته آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای دسته بندی می‌شوند.
آبیاری بارانی:
در آبیاری بارانی ما می‌توانیم، از آبپاش هایی استفاده کنیم که آب به صورت قطره های باران از آنها خارج شده و گیاهان را آبیاری می‌کند. یک مزیت بسیار عالی آبیاری بارانی این است که مزرعه به طور کلی آبیاری می‌شود.
آبیاری قطره ای:
در آبیاری قطره ای از قطره چکان هایی استفاده می‌شود که آب از آن ها به صورت قطره ای خارج می‌شود. در آبیاری قطره ای تنها محدوده خود گیاه آبیاری می‌شود به همین دلیل به آبیاری قطره ای آبیای موضعی هم می‌گویند.
در اینجا می‌خواهیم مزایای آبیاری به روش تحت فشار را بررسی کنیم:
اولین مزیت سیستم آبیاری تحت فشار بالا بردن کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی است، که همین دلیل باعث برتری این روش نسبت به مابقی سیستم های آبیاری است.
مزیت دیگر یک نواختی در نحوه پخش آب آبیاری گیاهان و قابلیت اتوماسیون بالا است.
یکی از مهم ترین مزیت ها و برتری آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی این است که در آبیاری تحت فشار می‌توانیم زمین های شیب دار را نیز آبیاری کنیم، که در آبیاری سطحی این امکان وجود ندارد.
هم چنین در آبیاری تحت فشار شما میتوانید همراه با آبیاری، کود دهی و سم پاشی هم انجام دهید و نکته دیگر این است که در آبیاری تحت فشار نسب به سایر سیستم های آبیاری، شما به نیروی انسانی بسیار کمی نیاز دارید. شما در این روش آبیاری میتوانید خرید کود های NPK و خرید کود میکرو یا ریزمغذی را بر برنامه خود قرار دهید و با خیال راحت از آن استفاده کنید.
انواع روش های آبیاری بارانی:
اگر بخواهیم به طور کلی بگوییم سیستم آبیاری به روش بارانی به دو دسته آبیاری مکانیزه ( کلاسیک ) و آبیاری غیر مکانیزه طبقه بندی می‌شوند. سایر روش های طبقه بندی هم شامل،طبقه بندی براساس کاربرد های کشاورزی و قابلیت حمل و نقل می‌باشد.
سیستم آبیاری مکانیزه:
در سیستم آبیاری مکانیزه نیروی انسانی بسیار کمی مورد نیاز است، به این دلیل که برای جابه جایی آبپاش ها از انرژی حاصل از سوخت استفاده می‌شود و تکنولوژی استفاده شده در آبیاری مکانیزه بسیار پیچیده تر از سیستم آبیاری کلاسیک است. سیستم آبیاری مکانیزه برای زمین ها و مزرعه هایی مناسب است که متراژ آنها بالا بوده و به صورت یکپارچه هستند.
انواع روش های آبیاری مکانیزه:
- سیستم آبیاری لوله چرخدار
- سیستم آبیاری ازابه ای
- سیستم آبیاری متحرک خطی
- سیستم آبیاری عقربه ای
سیستم آبیاری کلاسیک (غیر مکانیزه):
تفاوت اصلی بین سیستم آبیاری مکانیزه و کلاسیک در این است که در آبیاری کلاسیک به نیروی انسانی زیادی نیازمند هستیم، چون که آبپاش ها توسط نیروی انسانی جا به جا می‌شوند
انواع آبیاری کلاسیک:
- کلاسیک کاملاً متحرک
- کلاسیک نیمه‌متحرک
- کلاسیک ثابت با آبپاش‌های متحرک
- کلاسیک کاملاً ثابت
- کلاسیک شیلنگی با قرقره
سیستم آبیاری قطره ای:
در سیستم آبیاری به صورت قطره ای آب با جریان کم بر روی گیاهان و خاک مزرعه ریخته می شود. در این روش شما می توانید از قطره‌چکان‌ها، لوله های قطره چکان دار و نوار تیپ استفاده کنید. هم چنین توجه داشته باشید که در زمان کود دهی قطره چکان ها گرفته نشوند.
انواع آبیاری قطره ای به چند روش ، آبیاری قطره‌ای ، آبیاری اسپری ، آبیاری بابلر و آبیاری زیر سطحی دسته بندی می‌شود.
آبیاری اسپری:
در این روش از سیستم آبیاری، آب به صورت اسپری بر روی سطح خاک و گیاهان پاشیده می‌شود.
آبیاری بابلر:
در آبیاری بابلر، آبیاری به این صورت است که، آب به صورت حبابی بر اطراف گیاه و خاک ریخته می‌شود.
آبیاری زیر سطحی:
در آبیاری زیر سطحی محل خروج آب در زیر سطح زمین است، به این صورت که لوله های آبیاری در عمق 10 تا 60 سانتی سطح زمین قرار دارند که این روش از استفاده بی رویه آب و هدر رفتن آن بسیار جلوگیری می‌کند و رشد علف های هرز را کنترل می‌کند و نکته مهم این است که در این روش، بهتر است فواصل آبیاری کوتاه باشد.
