در خصوص اصول کاشت زعفران، باید گفت که زعفران یک کشت و کار چند ساله است. به این صورت که زعفران را یک بار کشت کرده و تا 7 یا ۸ سال از آن برداشت می‌کنید. درآمد کشت زعفران نسبت به هزینه‌های آن بسیار بیشتر است. در واقع شما یک بار خرید پیاز زعفران و کاشت زعفران را انجام می‌دهید و تا 7 سال درآمد خواهید داشت.

در این مقاله به بررسی قواعد کاشت زعفران و درآمد کشت زعفران پرداخته شده است. اگر شما هم به کاشت زعفران علاقمند هستید تا پایان این محتوا همراه ماه کشت باشید.

 

کاشت زعفران و بررسی درآمد کشت زعفران

 

زعفران چیست؟ زعفران ادویه‌ی قرمز رنگ و گران قیمت جهانی است که طعم و عطر بی‌نظیری دارد همین امر سبب شده است که قیمت زعفران روز به روز افزایش پیدا کند. این ادویه ارزش اقتصادی بالایی دارد به همین دلیل به آن طلای سرخ نیز گفته می‌شود.

زعفران یک گیاه نیمه گرمسیر و سردسیر است که در مقابل گرما و سرما مقاومت بسیار خوبی دارد. و می‌توان آن را به صورت خاکی و گلخانه‌ ای کشت کرد. کاشت زعفران در خانه نیز امکان پذیر است. از لحاظ فیزیولوژیکی دوره رشد زعفران در فصل پاییز و فصل زمستان است. و دوره خواب گیاه زعفران از اواسط اردیبهشت ماه شروع می‌شود و تا اواخر شهریور ماه ادامه دارد.

 

در چه آب و هوا و اقلیمی می‌توان کاشت زعفران انجام داد؟

از لحاظ ارتفاع از سطح دریا، مناسب ترین ارتفاع بین 400 تا 2300 متر از سطح دریا است که به راحتی می‌توان در این مناطق کشت زعفران را انجام داد.
از لحاظ آب و هوای مناطق هم می‌توان گفت، در مناطق نیمه گرمسیر زعفران قابل کشت است به این صورت که تابستان گرم و معتدل ( نهایت تا 45 درجه سانتی گراد) و زمستان‌هایی با آب و هوای نهایت تا دمای منفی 20 درجه سانتی گراد را دارند.

عموما کشاورزان استان های غربی، شمال غرب، جنوب غرب و استان های شمالی و شمال شرقی و مرکزی با خیال آسوده می‌توانند اقدام به کاشت زعفران کنند.

زمان مناسب کشت زعفران

زمان مناسب برای کشت زعفران، از اوایل تیر ماه تا اوایل مهر ماه ادامه دارد که در این فصل از سال پیاز زعفران را می‌توان از خاک خارج نمود و به مکان جدیدی انتقال داد. از آنجایی که پیازهای زعفران در مرحله خواب فیزیولوژیکی به سر می‌برند کمترین آسیب و استرس به پیاز زعفران وارد می‌شود.

بهتر است قبل از شروع بارندگی‌های پاییزه پیاز زعفران را کشت نمود.

نکته ای که باید گفت این است که به طور میانگین بهترین زمان کشت زعفران در اکثر مناطق کشور مرداد ماه و شهریور ماه است.

 

مراحل کاشت زعفران

 

آنالیز آب و خاک

اولین مرحله برای کشت زعفران آنالیز آب و خاک است. طی این مرحله آب و خاک مزرعه‌ای که برای کشت انتخاب کرده‌اید بررسی می‌شود و مشخص می گردد که آیا می‌توانید در آن زمین و با آن آب، کشت زعفران را انجام دهید یا خیر.

برای کاشت زعفران باید به PH و EC آب وخاک توجه کرد این پارامترها تعیین کننده قابلیت زمین و آب شما برای پرورش زعفران هستند.

به طور کلی در هر خاکی که بتوان در آن کشت و کار کشاورزی را انجام داد می‌توان زعفران نیز کشت کرد. خاک مناسب برای کشت گیاه زعفران خاک لومی شنی است. این خاک باید از 30 درصد شن، 30 درصد رس و 30 درصد کود حیوانی تشکیل شده باشد.

خاک و آبی که برای کشت زعفران نیاز و مناسب است، باید میزان شوری بسیار کمی داشته باشد و نهایت شوری یا EC آن‌ها باید کمتر از4000 میلی موس باشد.

• PH مناسب برای کاشت زعفران در محدوده 5/6 تا 5/7 قرار دارد اما تا 5/8 نیز قابل کشت است.
• مناسب‌ترین EC یا همان شوری بین 2000 تا 3000 است اما تا 4000 نیز می‌توان کشت را انجام داد.

 

آماده سازی زمین

پس از آنالیز آب و خاک باید زمین را برای کشت آماده کنیم.  برای این کار ابتدا باید زمین را به صورت عمیق (حداقل عمق باید بین 20 الی 30 سانتی‌متر باشد) شخم زد. شخم زدن با نرم‌تر کردن زمین و افزایش خلل و فرج خاک به افزایش نفوذپذیری هوا و آب کمک می‌کند و تهویه بهتر می‌شود.

 

تسطیح

پس از شخم زدن باید زمین را صاف و هموار کرد. تسطیح زمین سبب می‌شود تا کود در یک نقطه از زمین جمع نشود. و از آن مهم‌تر گلد‌هی منظم و یکدست انجام شود.

 

کود دهی

زعفران نیز مانند سایر گیاهان به عناصر ضروری کم‌مصرف و عناصر پر مصرف نیاز دارد. در آزمایش آب و خاک که در مرحله آنالیز انجام شده است مقدار کمبود و غنی بودن عناصر مختلف در خاک مزرعه مشخص می‌شود. با کود می‌توان کمبودهای خاک را جبران کرد.

تنها کود حیوانی که برای مزرعه زعفران می‌توان استفاده کرد کود گاوی پوسیده است. توجه داشته باشید که به هیچ عنوان از کود گوسفندی و سایر کودهای حیوانی استفاده نکنید.

برای هر هزارمتر 4 تا 5 تن کود گاوی پوسیده شده بر روی زمین پاشیده می‌شد.

از دیگر کودهایی که برای بستر کشت استفاده می‌شود کودهای سولفاته مانند کود پتاسیم سولفات است.

خرید پیاز زعفران

مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش کاشت زعفران خرید پیاز زعفران مرغوب، سالم و با کیفیت است. در صورتی که این پیازها از کیفیت بالایی برخوردار نباشند انجام صحیح سایر مراحل ثمری ندارد.

در هنگام خرید انواع پیاز زعفران دقت داشته باشید که پیازها سالم و عاری از هر گونه آلودگی، دارای پوشال، فاقد زخم و آسیب فیزیکی باشند.

بهترین انتخاب برای خرید پیاز، پیازهای ضدعفونی شده است. در غیر این صورت بعد از خرید باید حتما باید پیازها را با قارچ کش و کنه کش ضدعفونی کنید.

مقدار پیازی که برای هر هزار متر لازم است 1 تن می‌باشد، به این صورت که شما برای هر یک متر یک کیلو پیاز زعفران نیاز دارید.

 

کاشت زعفران

برای کشت زعفران از دو روش سنتی و آرمانی استفاده می‌شود.

مرحله اخر برای کاشت زعفران، قرار دادن پیازها درون خاک است. کاشت زعفران باید به روش آرمانی و یا همان روش مدرن انجام شود زیرا روش سنتی منسوخ شده است و راندمان پایینی دارد.

در کشت آرمانی که کشت ردیفی نیز گفته می‌شود پیازها در یک ردیف و با فاصله ۳ سانتی متری و در عمق 20 تا 25 سانتی متری قرار داده می‌شود. فاصله ردیف‌ها از یکدیگر 15 سانتی متر می‌باشد.  در روش آرمانی در هر هکتار 10 تن پیاز زعفران کشت می‌شود.

کاشت زعفران هم می‌توان به طور دستی و هم می‌توان با استفاده از دستگاه اتوماتیک انجام داد. برای متراژهای بالا بهتر است که از دستگاه اتوماتیم استفاده شود زیرا این روش بسیار سریع‌تر از روش دستی است و هزینه‌های نیروی کارگری را کاهش می‌دهد.

 

مراحل پس از کاشت زعفران

 

 

آبیاری مزارع زعفران

آبیاری زعفران رابطه مستقیم با آب و هوا منطقه کشت دارد. اما در بیشتر مناطق کشور از اواخر شهریور ماه آبیاری شروع می‌شود.

اولین آبیاری، باید عمیق باشد که به ازای هر هزار متر بین 250 الی 300 هزار لیتر آب نیاز است.

برای آبیاری زعفران بهتر است که از روش‌های نوین مانند: سیستم‌های تحت فشار کلاسیک، ویلمو، مه پاش یا نوار شیاردار استفاده شود. بعد از برداشت گل زعفران در آبان ماه، آبیاری دوم صورت می‌گیرد و در صورت عدم بارندگی، بهتر است آبیاری سوم در اواخر اسفند ماه مجددا انجام شود.

 

سله شکنی

حدودا بین 5 الی 10 روز بعد از آبیاری اول، باید مزرعه را سله شکنی کنیم. سله شکنی به این دلیل است که، لایه سفتی که بعد از آبیاری بر روی زمین شکل می‌گیرد را از بین برود تا گل زعفران بتواند بدون مانع از خاک خارج شود.

برای سله شکنی در متراژ کم، می‌توان از چهار شاخ یا شن‌کش استفاده کرد و در مزارع با مساحت‌های بالا می‌توانید از تیلر باغی استفاده نمود.

 

برداشت زعفران

بیست تا یک ماه پس از آبیاری اول گلدهی مزرعه زعفران شروع می‌شود. در واقع گلدهی و زمان آن تابع زمان آبیاری اول است و در مناطق مختلف، متفاوت است. اما گلدهی معمولا از اوایل ابان ماه شروع می‌شود و دو هفته تا 20 روز ادامه می‌یابد.

برداشت زعفران باید در اوایل صبح و در اسرع وقت انجام شود. بهترین زمان برداشت زعفران زمانی است که گل‌ها به حالت غنچه هستند.

برداشت زعفران در ایران کاملا توسط نیروی کارگری انجام می‌شود. دستگاه‌های برای برداشت زعفران وجود دارد اما هنوز عملکرد و کارایی آن‌ها مشخص نشده است.

پس از چیدن گل‌ها، نوبت به جداسازی کلاله‌ها از گلبرگ‌ها می‌رسد. این کار نیز توسط نیروی انسانی انجام می‌شود. پس از جدا کردن، کلاله‌ها باید گردگیری شوند تا گرده‌ها از کلاله ها جداشوند.

خشک کردن زعفران را هم می‌توان با دستگاه خشک کن و هم  به صورت دستی انجام داد.

برای روش دستی زعفران‌ها باید بر روی یک توری چیده شوند با نئوپان فیکس و صاف شوند و در یک اتاق با دمای 65 درجه به مدت یک روز قرار داده شود.

برای خشک کردن با استفاده از دستگاه خشک کن فقط کافی است زعفران‌ها درون دستگاه ریخته شوند. پس از 20 دقیقه زعفران‌ها به طور کامل و با رنگ روشن خشک می‌شوند. با این روش زعفران‌ها اتویی و خوش رنگ‌تر می‌شوند و در زمان و انرژی صرفه جویی می‌شود.

 

مدیریت مزرعه

پس از برداشت زعفران مزرعه باید از نظر تغذیه، کوددهی، آفت‌ و بیماری‌ها به طور کامل مدیریت شود.

مدیریت کوددهی شامل کود دهی در مرحله آبیاری دوم یا کود زاج آب و محلول پاشی های بهمن و اسفند ماده می‌باشد.

آفت و بیماری های زعفران از مسائلی است که می‌تواند به مزرعه زعفران شما آسیب وارد کند.

کنه، بیماری‌های قارچی، موش و خرگوش از آفات مزرعه زعفران هستند اما قابل کنترل می‌باشند.

جدی‌ترین آفت زعفران موش است که پیازهای زعفران را می‌خورد. مو شنیز قابل کنترل است اما در صورت عدم توجه به مزرعه یا اقدام دیر در خصوص رفع این مشکل، خسارت زیادی به مزرعه وارد می‌شود.

هم چنبن بیماری‌هایی مانند: بیماری زوال زعفران، بیماری سیاهک زعفران، پوسیدگی پیاز زعفران، بیماری قارچ وجود دارد که زیاد رایج نیستند.

 

درآمد کشت زعفران

اگر بخواهیم درآمد کشت زعفران را به طور کلی بیان کنیم به این صورت است که، درآمد اصلی زعفران به دو دسته درآمد از فروش زعفران و درآمد از تکثیر پیاز زعفران تقسیم می‌شود که در ادامه توضیحات جامعی داده می‌شود.

 

 

درآمد از طریق فروش زعفران

فروش زعفران برای کشاورزانی که مزرعه زعفران دارند درآمد اصلی محسوب می‌شود. به این صورت افرادی که در حوزه کشت زعفران فعالیت دارند و در متراژ بالا زعفران کشت کرده‌اند اگر مدیریت مناسبی داشته باشند و رسیدگی خوبی نیز داشته باشند می‌توانند از هر هزار متر میانگین بین 800 گرم تا 2 کیلو زعفران خشک برداشت کنند.

بررسی و میزان برداشت در هر هکتار هم به این صورت است که، با مدیریت کودی به موقع و رسیدگی‌های مناسب‌، بین 20 الی 30 کیلو زعفران خشک و خالص است.

بررسی قیمت زعفران در سال 1400

بعد از چندین سال ثابت ماندن قیمت زعفران‌، در سال 1400 قیمت زعفران 3 الی 4 برابر شده که به عبارتی می‌توان گفت که قیمت هر کیلو زعفران از 12 میلیون تومان به 40 میلیون تومان هم رسید که اگر بخواهیم انواع مختلف زعفران را در نظر بگیریم باید گفت که قیمت روز هر کیلو زعفران با توجه به انواع آن بین 30 الی 40 میلیون تومان است.

درآمد کشت زعفران از طریق فروش پیاز زعفران

افرادی که جهت مشاوره در رابطه با درآمد کشت زعفران تماس می‌گیرند اغلب بر این باورند که تنها راه درآمدی آن‌ها از کشت زعفران، فروش زعفران است که باید گفت که خیر پیازهای زعفران هم که در داخل زمین کشت شده اند یک سرمایه بزرگ محسوب می‌شوند.

به این صورت که پیازها هر ساله، در داخل خاک تکثیر می‌یابند و تعداد و مقدار آن‌ها بیشتر از سال قبل می‌شود و با بیشتر شدن هر ساله قیمت‌های پیاز زعفران کشاورزان می‌توانند پیازهای خود را از داخل خاک خارج کنند و به قیمت روز بازار به فروش برسانند.

به همین دلیل است که می گوییم کشت زعفران تماما سود است و در عرض مدت زمان کوتاهی سرمایه اولیه همراه با سود قابل توجهی باز می گردد.

 

 

بررسی قیمت پیاز زعفران در سال 1402

قیمت زعفران در سال 1402 به میزان قابل توجهی بالا رفته است و با کمی بررسی به این نتیجه می‌رسیم که به قیمت و جایگاه اصلی خود رسیده است که با بالا رفتن قیمت زعفران، قیمت پیاز زعفران نیز بالا رفته و به گونه‌ای دو برابر شده است.

میزان برداشت زعفران در سال استقرار پیاز زعفران

سال استقرار پیاز زعفران به همان سال اولی گفته می شود که پیاز زعفران را کشت کرده ایم که میزان برداشت زعفران خشک، در هر هزار متر حدودا 100 گرم است.

میزان برداشت زعفران در سال اول کشت پیاز زعفران

در سال اول کشت پیازهای زعفران با توجه به مدیریت‌های مناسب مزرعه زعفران و رسیدگی به پیازها برای تکثیر و گل‌دهی بیشتر می‌توان از هر هزار متر به میزان 800 گرم تا 1 کیلو زعفران برداشت کرد و نکته دیگر این است که حجم پیازهای زعفران در سال اول کشت دو تا سه برابر می‌شود.

میزان برداشت زعفران در سال دوم کشت پیاز زعفران

و اما میزان برداشت زعفران در سال دوم به این صورت است که کشاورزان مزرعه زعفران در سال دوم کشت زعفران، می‌توانند از هر هزار متر میانگین بین 1 الی یک و نیم کیلو زعفران برداشت کنند.

میزان برداشت زعفران از سال دوم به بعد تا سال هفتم

از سال دوم به بعد مزرعه زعفران، که برداشت اصلی زعفران شروع می شود. مقدار برداشت زعفران خشک از هر هزار متر به یک و نیم تا دو کیلو زعفران خشک می‌رسد و مقدار پیازهای زعفران در سال هفتم و هشتم تقریبا 8 برابر می شود.

هر سال که مقدار زعفران به دست آمده بیشتر می‌شود درآمد کشت زعفران نیز افزایش می‌یابد. در واقع درآمد کشت زعفران روند صعودی دارد و می‌تواند هرساله بیشتر شود.

 

درآمد کشت زعفران گلخانه ای:

میزان برداشت کاشت زعفران گلخانه ای با کاشت زعفران خاکی تقریبا برابر است. اما ممکن است که در کشت زعفران گلخانه ای کیفیت زعفران‌ها اندکی افزایش یابد و همین امر سبب شود که درآمد کشت زعفران گلخانه ای بیشتر شود. اما باید به این نکته توجه کرد که شاید درآمد کشت زعفران گلخانه ای بیشتر باشد اما روند کشت گلخانه ای هزینه‌های خیلی بیشتر از کشت خاکی زعفران دارد.

 

سوالات متداول مربوط به کشت و درآمد زعفران

آیا بلافاصله بعد از کاشت پیازهای زعفران باید آبیاری کنیم؟

خیر پس از کاشت پیازها در زمین به هیچ عنوان نباید بلافاصله آبیاری کرد. زیرا پیازها به کنه و قارچ مبتلا می‌شوند. مگر این که در اواخر شهریور ماه کشت را انجام داده باشید که در این صورت پس از کاشت زمان آبیاری است. اولین آبیاری در مناطق گرمسیری باید از ۲۰ام تا ۳۰ام شهریور ماه و در مناطق سردسیر از ۱۰ام تا ۱۵ام مهرماه انجام شود.

کشت زعفران در چه مناطقی امکان پذیر نیست؟

از آن‌جایی که زعفران گیاهی نیمه گرمسیری و سردسیر است در مناطقی که آب و هوای بسیار گرمی دارند، امکان کشت آن به صورت خاکی وجود ندارد. همچنین در مناطقی که در فصل تابستان بارندگی زیادی دارد نمی‌توان زعفران کشت نمود.

کاشت زعفران از چه سالی به سود دهی می‌رسد؟

مزرعه زعفران در همان سال اول نیز بخش زیادی از سرمایه اولیه که برای آن هزینه کرده‌اید را به شما باز می‌گرداند اما به طور کلی مزرعه زعفران از سال دوم به بعد به سود دهی می‌رسد و اوج سود آن در سال‌های سوم تا پنجم است.

تفاوت کشت سنتی زعفران با کشت آرمانی (مدرن) در چیست؟

در کشت سنتی زعفران در هر هکتار زمین تقریبا ۴ تن پیاز کشت می‌شود. اما در کشت آرمانی زعفران در هر هکتار زمین تقریبا ۱۰ تن پیاز کاشته می‌شود. این امر باعث راندمان بالاتر و صرفه‌جویی در هزینه، انرژی و سایر امکانات در واحد سطح است. همچنین در کشت آرمانی مدیریت کوددهی وجود دارد و کود دهی کاملا اصولی انجام می‌شود.

 

سخن پایانی:

شما با خواندن این مقاله دیدی کامل و کلی در مورد کاشت زعفران و درآمد آن به دست آوردید. کاشت زعفران به دلایل مختلفی مانند مصرف کم آب، سود دهی بالا و طرفداران زیاد، رو به پیشرفت و افزایش است. شما هم اگر قصد درآمدزایی از کشت زعفران را دارید می‌توانید برای مشاوره و گرفتن اطلاعات بیشتر با پشتیبانی ماه کشت تماس بگیرید.