مگس جالیز از مهم‌ترین و خسارت‌زا‌ترین آفات گیاهان جالیزی مانند خربزه، کدو، خیار و… می‌باشد. این آفت بر کیفیت و کمیت این گیاهان که از خانواده کدوییان می‌باشند تاثیر بسیار منفی می‌گذارد.
مگس سرکه در ایران به ترتیب به گیاهان خیار، کدو، خربزه، طالبی و هندوانه خسارت می‌زند. هندوانه نسبت به سایر میزبان‌های این آفت، گیاهی مقاوم‌تر است و آسیب کمتری می‌بیند.
مهم‌ترین عوامل موثر بر گسترش این آفت، جابه جایی و پرواز حشرات بالغ و حمل و نقل میوه‌های آلوده می‌باشد.
چرخه زندگی مگس‌های جالیز
مگس جالیز در طول پاییز، زمستان و بخش‌هایی از بهار به صورت شفیره در داخل خاک به سر می‌برد. این آفت از اوایل خرداد ماه به صورت حشرات کامل از خاک خارج می‌شوند. پس از جفت گیری، زیر پوست محصولات جالیزی تخم گذاری می‌کنند.
دوره رشد جنین ۲ تا ۴ روز است سپس لارو از تخم خارج می‌شود و با تغذیه از میوه‌ها رشد می‌کند. لارو ها پس از ۹ تا ۱۵ روز به حداکثر رشد خود می‌رسند. در این مرحله لاروها از میوه ها خرج می‌شوند و وارد خاک شده و به شفیره تبدیل می‌شوند.
دوره شفیرگی در تابستان ۹ تا ۱۵ روز است. پس از گذشت این دوره حشرات کامل از خاک خارج می‌شوند و چرخه زندگی آن‌ها دوباره تکرار می‌شود.
نحوه خسارت مگس جالیز
مگس جالیز خسارات زیادی را به محصولات جالیزی وارد می‌کند.
این آفت در مناطق سردسیر در فصول سرد سال یعنی از اواخر مهر ماه به صورت شفیره غیرفعال در خاک باقی می‌ماند.
مگس جالیز با سوراخ کردن میوه‌ها و تخم‌گذاری در آن‌ها به میوه‌ها خسارت می‌زند. مگس‌های ماده تخم‌ریزی را در زیر پوست میوه‌ها انجام می‌دهند. در محل تخم گذاری بافت میوه از بین می‌رود و نکروز می‌شود. لاروها چند روز بعد از تخم‌ها خارج می‌شوند و از گوشت میوه تغذیه می‌کنند. زمانی که رشد لاروها کامل می‌شود از میوه خارج می‌شوند و در عمق چند سانتی‌متری خاک به شفیره تبدیل می‌شوند.
روش‌های شناسایی مگس جالیز
- زخمی و سوراخ سوراخ شدن میوه
- ظهور لکه روی میوه‌ها
- تخم‌های سفید رنگ و کشیده درون میوه‌ها
روش‌های مبارزه با مگس جالیز
برای از بین بردن و کاهش جمعیت مگس جالیز چندین روش وجود دارد. از جمله:
کنترل زراعی مگس جالیز
- جمع آوری میوه‌های آلوده و انهدام آن‌ها
- رعایت تناوب زراعی
- در مزارع با آلودگی بالا بهتر است کهدبلافاصله پس از برداشت محصول، شخم زنی با دیسک انجام شود.
- ضد عفونی کردن بذر (بذرهای محصولات جالیزی قبل از کشت توسط سم های قارچ کش و حشره کش ضدعفونی شوند).
- کشت زود هنگام (اگر شرایط آب و هوایی فراهم باشد بهتر است که کشت محصولات جالیزی زودتر از موعد انجام گردد تا میوه‌ها زودتر تولید و تا قبل از ظهور و گسترش جمعیت مگس جالیز، درشت و پوست آن‌ها ضخیم شود).
- یخ آب زمستانه (در مناطق سردسیر که زمستان‌های خیلی سردی دارند، استفاده از یخ آب زمستانه، جمعیت این آفت را به شدت کاهش می‌دهد).
کنترل شیمیایی مگس جالیز
- استفاده از طعمه مسموم مانند ملاس چغندر قند همراه با سم مالاتیون
- استفاه از سموم مانند فوزالن، دیازینون، مالاتیون، دلتامترین و…
کلام آخر
سم پاشی‌ها باید کنترل شده باشند. استفاده از سموم مختلف و یا هر سمی برای از بین بردن مگس جالیز عملی بسیار اشتباه است. استفاده بی رویه و بدون اطلاع داشتن از روند تاثیر سم و نوع آفت هدف نه تنها در بهبود شرایط زراعی و از بین بردن آفت تاثیری ندارد که مشکل‌ساز نیز هست.
استفاده بی رویه از سموم برای سلامت محیط زیست، حبوانات و انسان‌ها مخاطره آمیز است.
