کود شیمیایی سیاه چیست؟

کود شیمیایی سیاه در واقع همان کود فسفاته است که غنی از عنصر فسفر است. این کود نقشی مهم در ریشه‌زایی گیاه و بهبود متابولیسم انرژی در گیاه دارد. کود شیمیایی سیاه که عنصر اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آن فسفر می‌باشد می‌تواند از گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها محافظت کند و منجر به افزایش بازدهی قابل توجه مزرعه بشود. بسیاری از کود ها دارای فسفر میباشند، به طور مثال کود سه بیست. یعنی شما میتوانید با خرید کود سه بیست علاوه بر فسفر دیگر عناصر مورد نیاز گیاه را برطرف کنید.

کود شیمیایی سیاه چیست؟

کود شیمیایی سیاه در واقع کودی است که قسمت اصلی تشکیل دهنده‌ی آن فسفر است و به نوعی غنی از فسفر است. فسفر یکی از 3 عنصر اصلی مورد نیاز گیاهان است که می‌توانیم در صورت نیاز زمین آن را به طور اختصاصی و در غالب کود سیاه به زمین بدهیم. همچنین می‌توانیم برای تامین فسفر گیاهان از ترکیبات کود کامل که شامل هر سه عنصر اصلی هستند استفاده کنیم.

پدرم می‌گفت در گذشته تنها کودها را با نام سیاه و سفید می‌شناختیم و برای زمین‌های کشاورزی تنها از کودهای سیاه و سفید استفاده می‌کردیم. اما امروزه دیگر مانند گذشته نیست و می‌توانیم به نگاهی دقیق به نیازهای زمین‌ و تامین دقیق آن‌ها بازدهی مزرعه را افزایش دهیم تا نانی باشد برای کشاورز و غذایی باشد برای دیگر مردمان این سرزمین. همین تنوع در کود ها باعث شده تنوع در قیمت کودهای کشاورزی هم ایجاد شود که همین امر انتخاب کود مورد نیاز را کمی پیچیده تر کرده است.

 انواع کودهای شیمیایی سیاه

کود شیمیایی سیاه نام کود کشاورزی به خصوصی نیست و هر کودی که عنصر اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آن عنصر فسفر باشد کود سیاه نام خواهد داشت. برخی از این کودهای فسفر شامل موارد زیر می‌باشد:

• سوپر فسفات
• کود فسفر
• سوپر فسفات تریپل
• فسفات آمونیوم
• نیترو فسفات

خرید کود فسفر

این‌ها بخشی از کودهایی بودند که عمدتا از فسفر تشکیل شده‌اند و تحت عنوان کود سیاه شناخته می‌شوند. اما کودهای دیگری نیز وجود دارند که دارای فسفر هستند و می توانند نیاز گیاه را تامین کنند. انتخاب کود مناسب کاملا بستگی به زمین و شرایط آن و البته نوع محصول کشت شده دارد. گاهی با افزودن یک کود به زمین نه تنها منجر به افزایش محصول نمی‌شویم بلکه ثمره یک سال‌ تلاش خود را نیز بر باد می‌دهیم.

نحوه جذب فسفر از خاک

میزان فسفر در خاک مناطق مختلف متفاوت است در برخی مناطق میزان فسفر P2O5 در لایه‌های سطحی خاک بسیار بالاست و در برخی مناطق نیز این مقدار بسیار پایین است. برخی عوامل مانند میزان کشت و کشاورزی، نوع بافت تشکیل‌دهنده‌ی خاک و شرایط آب و هوایی در میزان فسفر خاک موثر هستند.

منبع اصلی فسفر خاک آپاتیت است که به نوعی ماده اولیه سازنده کودهای شیمیایی سیاه نیز می‌باشد. برای این‌ که فسفر قابل جذب باشد باید در حالت محلول باشد و به دلیل واکنش‌پذیری بالای فسفر با دیگر عناصر، نوع محلول آن در خاک کاهش می‌یابد. در واقع فسفر محلول که یک ماده واکنش‌پذیر است برای تثبیت شدن باید با دیگر مواد واکنش بدهد.

هنگامی که فسفر محلول از محل شکل‌گیری خود به حرکت درمی‌آید در مسیر خود به سمت ریشه گیاه با ترکیبات موجود در خاک مانند آهن، رس و ترکیبات آلومینیوم موجود در خاک واکنش می‌دهد و عملا میزان ناچیزی از آن به گیاه می‌رسد. خاک‌های رسی تمایل به جذب فسفر و تثبیت آن دارند و معمولا میزان فسفر در دسترس گیاه در خاک‌های رسی کاهش می‌یابد.

نقش فسفر در گیاه

همان‌طور که گفتیم عنصر فسفر یکی از 3 عنصر اصلی مورد نیاز گیاهان است و نقشی بسیار حیاتی را در رشد و نمو گیاهان بر عهده دارد. فسفر نقشی اساسی در متابولسیم و انرژی یک گیاه دارد و در صورتی که کمبود فسفر را در یک گیاه شاهد باشیم بازدهی محصول به شدت کاهش خواهد یافت. شما با خرید کود NPK دیگر نیازی به نگران شدن در مورد کمبود این 3 عنصر مهم نخواهید داشت.

برخی از نقش‌های فسفر در گیاهان به شرح زیر می‌باشد:

• نقش اساسی در فتوسنتز گیاه
• نقش در تولید انرژی متابولیک گیاه (ATP)
• افزایش استحکام و مقاومت گیاه
• تحریک ریشه‌زایی
• بهبود تشکیل گل و دانه
• افزایش کیفیت نهایی محصولات

علائم و نشانه‌های کمبود فسفر در گیاهان

اگر حد بحرانی فسفر در خاک‌های کشور را 15 میلی‌گرم فسفات به ازای هر کیلوگرم خاک در نظر بگیریم میزان فسفر 8/71 درصد از خاک‌های کشور کمتر از حد بحرانی می‌باشد. تنها نشانه‌ی قطعی کمبود فسفر در خاک انجام آزمایش خاک است و دیگر علائم و نشانه‌ها تنها نشان‌دهنده احتمال کمبود فسفر است.

با این حال برخی از نشانه‌های کمبود فسفر در گیاهان به شرح زیر می‌باشد:

• روند رشد گیاه نسبت به دیگر محصولات آن منطقه کندتر است
• رسیدن دانه و میوه‌دهی در زمان طولانی‌تری نسبت به زمان معمول اتفاق می‌افتد
• تعداد دانه‌های پوک و بی‌بار افزایش می‌یابد
• رنگ برگ‌ها و فرم‌ آن‌ها نسبت به حالت عادی تغییر می‌کند. (رنگ بنفش یا قرمز در برگ‌های ذرت)

قیمت کود شیمیایی سیاه

قیمت کود شیمیایی سیاه به نوع کود،محتوای آن، کیفیت، مقدار، برند و کشور سازنده آن بستگی دارد. البته به دلیل این که اکثر کودها از جمله کود شیمیایی سیاه از کشورهای خارجی وارد ایران می‌شوند نرخ ارز نیز بر قیمت آن‌ها تاثیر گذار است.

زمان و نحوه استفاده از کود شیمیایی سیاه

همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر کردیم فسفر کودی قابلیت تثبیت بالایی دارد و در صورتی که در تماس با خاک قرار بگیرد واکنش می‌دهد و دیگر برای گیاه مناسب نیست. پس ما باید به دنبال راهی باشیم تا بیشترین میزان جذب فسفر را شاهد باشیم. استفاده از کود شیمیایی سیاه در زمین‌های کشاورزی باید کمی قبل از شروع کاشت باشد تا فاصله زمانی زیاد بین کوددهی و جذب منجر به از بین رفتن فسفر محلول نشود.

همچنین سعی کنید از زیاده‌روی در استفاده از کود شیمیایی سیاه فسفاته پرهیز کنید، چراکه فسفر بالا می‌تواند به منابع آب‌های زیر زمینی برسد و منجر به مسمومیت آب‌ها شود. این آب‌ها در اندکی آن‌طرف‌تر به بالا کشیده می‌شود و به عنوان آب شرب خانواده‌های خودمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.