همانطور که آهن برای بدن انسان لازم است برای گیاهان نیز لازم و حیاتی است. بدون آهن گیاهان نمی‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند و سلامت آن‌ها به خطر میوفتد. آهن به میزان زیادی در خاک وجود دارد اما به دلایلی مانند بالا بودن pH خاک، برای گیاهان غیر قابل استفاده است در این صورت گیاه به کمبود آهن مبتلا می‌شود و برای درمان و حل آن باید از کود آهن استفاده کرد.
ماه کشت در این مقاله سعی کرده است تا تمامی اطلاعاتی را که لازم است در خصوص کود آهن و کمبود آن در گیاهان بدانید، توضیح دهد.
کود آهن چیست؟
آهن یک عنصر فلزی کم‌‌مصرف است که به فرم Fe2+ قابل جذب است. کودهایی که حاوی فرم‌های قابل جذب آهن باشند را می‌توان کود آهن در نظر گرفت و برای رفع نیاز گیاه به آهن و درمان کمبود آن از آن‌ها استفاده کرد.
نقش آهن در گیاهان:
- آهن برای تولید و سنتز کلروفیل و در نتیجه انجام فرایند فتوسنتز نقش دارد.
- برای حفظ کلروپلاست لازم است.
- در سنتز پروتئین‌ها مشارکت دارند.
- برای تنفس لازم است.
- برای عملکرد بسیاری از آنزیم‌ها مانند آنزیم سیتوکروم ضروری است.
- به تثبیت نیتروژن کمک می‌کند.
- به حرکت اکسیژن در سیستم‌های گیاهی کمک می‌کند.
- برای فرایندهای اکسید و احیا ضروری است.
کمبود آهن در گیاهان چه علائمی دارد؟
عوامل متعددی بر در دسترس قرار گرفتن آهن برای گیاهان و همچنین جذب آن‌ها اثر می‌گذارد. مانند: آهکی بودن خاک‌ها، کمبود مواد آلی، تهویه ناکافی خاک، مقدار بالای بی‌کربنات خاک، نامتعادل بودن عناصر موجود در خاک و… .
اولین راه برای تشخیص کمبود آهن در گیاهان بررسی ظاهر فیزیکی آن‌ها است. علائم کمبود آهن در گیاهان عبارت است از:
- برگ‌ها در نواحی بین رگبرگی زرد و کلروزه می‌شوند.
- در اثر تشدید کمبود حاشیه برگ‌ها سفید می‌شود و علائم سوختگی نمایان می‌شود.
- برگ‌ها ریزش پیدا می‌کنند.
- رشد گیاه ضعیف می‌شود.
- کیفیت و کمیت میوه‌ها کاهش می‌یابد.
- میوه‌ها نارس باقی می‌مانند.
درمان کمبود آهن در گیاهان:
آبیاری زیاد، آهن را از دسترس گیاه خارج می‌کند؛ بنابراین باید از آبیاری‌های سنگین و مازاد پرهیز کرد.
با اضافه کردن مواد آلی به خاک، مقدار آهن موجود در آن افزایش داد.
آهن در pH های بالا قابلیت جذب ندارد در نتیجه با کاهش pH می‌توان به جذب آن کمک کرد.
استفاده از انواع کود آهن برای افزایش میزان آهن موجود در خاک و همچنین رفع کمبود آن در گیاهان گزینه بسیار مناسبی است.
انواع کود آهن:
از آنجایی که اغلب خاک‌های ایران آهکی و قلیایی هستند کمبود آهن در بین سایر کمبود مواد غذایی در گیاهان رایج‌تر است. بنابراین احتمالا استفاده از کودهای آهن در طول زندگی هر گیاهی لازم شود.
کود تک عنصری آهن:
کود آهن فقط از تک عنصر آهن تشکیل شده است که می‌توان آن را به صورت محلول پاشی مورد استفاده قرار داد. این کود را از این جهت که به طور اختصاصی نیاز گیاه به آهن را تامین می‌کند می‌توان بهترین کود آهن در نظر گرفت.
کود سولفات آهن:
این کود علاوه بر آهن دارای عنصر گوگرد نیز می‌باشد و از آنجایی که گوگرد خاصیت قارچ کشی دارد این کود می‌تواند در کنار تمام مزایای آهن و گوگرد برای گیاه، مقاومت گیاه به آفات و بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
کود نیترات آهن:
کود نیترات آهن دارای عنصر پرمصرف و بسیار کاربردی نیتروژن است که همراه با آهن تاثیر مثبت و مفیدی بر رشد گیاه می‌گذارد.
کود کلات آهن:
در این نوع کود عنصر آهن توسط موادی مانند EDTA که مواد کلات کننده هستند، پوشانده می‌شود. این مواد کلاته کننده جذب و مصرف آهن را توسط گیاه را سریع‌تر و راحت‌تر می‌کند.
خواص کود آهن:
- نیاز گیاه به آهن را پاسخ می‌دهد.
- رشد گیاه را بهبود می‌بخشد.
- عملکرد فتوسنتز را بهتر می‌کند.
- به جوانه‌زنی کمک می‌کند.
- به پیشگیری و درمان بیماری‌های گیاهی کمک می‌کند.
- باردهی را افزایش می‌دهد.
زمان مصرف کود آهن:
نیاز گیاهان مختلف، متفاوت است. اما برای همه گیاهان در صورت بروز نشانه‌های کمبود آهن می‌توان از کود اهن استفاده کرد. به طور کلی در مراحل متفاوتی از رشد گیاه مانند هنگام جوانه‌زنی، تولید دانه در غلات، میوه‌دهی می‌توان از این کود استفاده کرد.
در پایان لازم است تا به سوال (( کود آهن برای چه گیاهانی مضر است؟)) که گاها برای پرورش‌دهندگان گیاهان به وجود می‌آید پاسخ دهیم. در جواب این سوال باید بگوییم که اساسا این کود برای گیاهان نه تنها مضر نیست بلکه مفید نیز هست. اما این عدم آسیب‌زا بودن در صورتی است که کوددهی اصولی و با توجه به نوع و نیاز گیاه انجام شود. اما اگر بیشتر از نیاز گیاه و به صورت مازاد از کود اهن و هر نوع کود دیگری استفاده شود قطعا برای هر نوع گیاهی مشکلات جدی را به وجود خواهد آورد.
سلام.باتشکر.ممنون.بسیار مفیدبود.
سلام و سپاس بابت نظرتون 🌺