کودهای حیوانی

یکــی از مهمتریــن منابــع کودهــای آلــی بــرای مصــرف در باغ‌های میوه، کودهای حیوانی می‌باشــند. کودهای حیوانی سـاختار خاک‌هـا را اصـلاح می‌کننـد و باعث کاهش خشکیدگی سرشاخه‌ها می شوند.

این کودها در خاک‌های سـنگین و رسـی باعـث پــوک شــدن و بهبــود تهویــه خـاک و افزایـش قــدرت نگــهداری آب در خــاک شده و در خاک هــای سبک و شــنی، باعــث افزایــش چسـبندگی ذرات خــاک و افزایــش قــدرت نگــهداری آب و جلوگیــری از آبشـویی عناصـر محلـول می شوند.

خواص کود حیوانی زیاد است اما بـه تنهایـی بـرای تقویـت بـاغ کافـی نیسـتند چراکه همانطور که گفته شد بیشـتر بـه خاطـر بهبـود خـواص فیزیکـی خـاک و بــالا بــردن قــدرت نگــهداری آب استفاده می شوند و از نظر غذایی دارای ارزش کمتـری نسبت به کودهای شیمیایی هسـتند. فلذا به همراه کودهای شمیایی  در ناحیه کشت گیاه یا در منطقه چالکود مــورد مصــرف قــرار می گیرنــد.

🐑 انواع کودهای حیوانی 🐑

کودهای حیوانی به 4 دسته گاوی، مرغی، گوسفندی، اسبی تقسیم می‌شوند. که براساس مقدار حرارت حاصله از تجزیۀ آن‌ها به آنها کود سرد یا گرم می‌گویند.

کود گاوی

این نوع کود در دمای پایین‌تری تجزیه و پوسیده می‌شود بنابراین به آن کود سرد می‌گویند. که برای درختان میوه بسیار مناسب است.

از آنجایی که گاو سیستم گوارشی بسیار قوی دارد بذر علف هرز در کودهای گاوی بسیار کم است و این یکی از دلایلی‌ست که باعث شده برای درختان میوه یک انتخاب مناسب باشد. همچین کودهای گاوی منبع غنی از ازت هستند. باتوجه به اینکه این کود بستری از کاه دارد تجزیه آن زمان‌بر است و بیش از 4 ماه زمان می‌برد.

کود مرغی

کودهای مرغی یا کود پرندگان از نظر مواد غذایی به خصوص فسفر و پتاسیم بسیار غنی هستند اما باید در مصرف آن‌ها دقت کرد و برای جلوگیری از سوختی گیاه، آن را با سایر کودها ترکیب کرد.

کود گوسفندی

این کودها بسیار خشک هستند و جزو کودهای گرم به شمار می روند. به سرعت تجزیه می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند اما برای درختان میوه قابل استفاده نیستند.

کود اسبی

کودهای اسبی نیز جزو کودهای گرم هستند، به سرعت تخمیر می‌شوند و درجه حرارت بالایی تولید می‌کنند. این کودها نیز برای درختان میوه کاربردی ندارند.

معمولا در اراضی سرد برای گیاهان عمر کوتاه مثل صیفی جات و سبزی و از این قبیل مورد استفاده قرار می گیرند. به علاوه اینکه اسب مقدار زیادی علف هرز میخورد و غذا را خوب نرم و پودر نمی کند به همین دلیل کود اسبی حاوی مقدار زیادی علف هرز است.

با توجه به توضیح‌‌های داده شده نمی توان گفت که بهترین کود حیوانی کدام است. این موضوع به نیاز گیاه شما وابسته است.

روش مصرف کودهای حیوانی

کودهــای حیوانی ممکــن اســت به صــورت مایــع یــا جامــد باشــند.

 کودهای حیوانی مایع

در صورتــی کـه کودهای حیوانی به صـورت مایـع باشـد، برای استفاده از آن از کودپاش هایی شـبیه آبپـاش اسـتفاده می شـود. ایـن کودپاش هــا بــرای ذخیــره کــردن مایــع کــود، دارای مخــزن بــوده و در پشــت مخــزن، لولـه ای وجـود دارد  کـه بـه فواصـل معیـن روی آن سـوراخ شـده است. جریان مایع کود به لوله را میتوان با یک شیر کنترل کرد.

 کودهای حیوانی جامد

ریختـن کـود در پـای درخـت و نزدیـک تنـه و طوقـۀ درخـت موجـب می شـود کـه بیشـتر کـود هـدر رفتـه و جـذب آن بـه حداقـل برسـد.  کودهـا اعـم از آلـی (کودهای حیوانی، گیاهی، کمپوست) و شـیمیایی بایـد زیـر چتـر سـایه انـداز درختـان بـارور بـه فاصلـۀ نیم متـر از تنـه و نیم متــر بیشــتر از حــدود چتــر درخــت داده شــوند تــا بیشــتر ریشــه ها بتواننــد از آن هــا استفاده کنند .

بهتــر اســت در زمین هــای ســنگین، کودهــای حیوانی هنــگام پاییــز و بــا شــخم بــه زمیــن داده شـود. در صورتـی کـه در اراضـی شـنی و سـنگالخی اگـر ایـن عمـل در اواخـر زمسـتان یـا اوایـل بهـار و بعـد از تشـکیل میوه هـا انجـام گیـرد، نتیجـۀ بهتـری به دسـت خواهـد آمـد.

برحســب میــزان مــواد آلــی موجــود در خاک، مصـرف 10 تـا 40 تـن کودهای حیوانی پوسـیده در سـال در هـر هکتـار بـاغ توصیـه شـده که در قسمت بعد یاد می گیرید چطور مقدار دقیق کود را نسبت به نوع خاک باغ خود حساب کنید. کودهای حیوانی جامد معمولا کاربرد بیشتری دارند فلذا در ادامه مقاله هر جا گفتیم کودهای حیوانی منظور همان  کودهای حیوانی جامد است.

مقدار مصرفی کودهای حیوانی در هر هکتار

توجه داشته باشید که در کنار کود های حیوانی از خرید کود های کشاورزی نیز غافل نشوید چرا ک این دو در کنار یکدیگر قطعا پاسخدهی بهتری خواهند داشت. مقدار کودهای حیوانی مصرفی براي افزایش مواد آلی خاك با توجه به بافت خاك متفاوت است و برآورد آن به صورت زیر است.

1. در خاك هاي سبک با بافت شنی، سیلتی و شن لومی حد مطلوب مواد آلی خاك حدود 5/1 درصد است درصورتی که نتایج آزمون خاك نشان دهد که مقدار مواد آلی خاك کمتر از 5/1 درصد است براي افزایش هر 1/0 درصد موادآلی خاك، به طور متوسط مصرف 5/1 تن کودهای حیوانی پوسیده توصیه می شود.  15 ×(درصد مواد آلی خاك – 5/1)= مقدار کودهای حیوانی لازم تن در هکتار

2. در خاك هاي با بافت لوم، لوم شنی و لوم سیلتی حد مطلوب مواد آلی خاك حدود 2 درصد است چنانچه نتایج آزمون خاك نشان دهد که مواد آلی خاك کمتر از 2 درصد است براي افزایش دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزي خاك و تغذیه مرکبات /١٩ هر 1/0 درصد مواد آلی تا رسیدن به 2 درصد به طور متوسط مصرف 5/1 تن کودهای حیوانی پوسیده توصیه می شود. 15×(درصد مواد آلی خاك – 2) = مقدار کودهای حیوانی لازم بر حسب تن در هکتار

4. در خاك هاي با بافت لوم رسی، لوم رسی سیلتی و لوم رسی شنی حد مطلوب موادآلی خاك حدود 5/2 درصد است چنانچه نتایج آزمون خاك نشان دهد که مواد آلی خاك کمتر از 5/2 درصد باشد به ازاء هر 1/0 درصد مواد آلی تا رسیدن به 5/2 درصد، مصرف حدود 5/1 تن کودهای حیوانی پوسیده توصیه می شود.  15 ×(درصد مواد آلی خاك – 5/2) = کودهای حیوانی لام بر حسب تن در هکتار
5. در خاك هاي سنگین با بافت رسی، رسسیلتی و رسشنی حد مطلوب مواد آلی خاك حدود 3 درصد است چنانچه نتایج آزمون خاك نشان دهد که مواد آلی خاك کمتر از 3 درصد است به ازاء هر 1/0 درصد مواد آلی تا رسیدن به 3 درصد (با در نظر گرفتن شرایط اقتصادي)، مصرف حدود 5/1 تن کودهای حیوانی پوسیده توصیه می شود. 15×(درصد مواد آلی خاك – 3) = کودهای حیوانی لازم بر حسب تن در هکتار

مراحل آماده سازی کودهای حیوانی

برای اینکار اول باید ازت مورد نیاز برای فعالیت باکتری را به صورت دستی تامین کرد بنابراین کود تازه ی جمع آوری شده باید با مقداری ازت مخلوط شود.

سپس برای جلوگیری از بالا رفتن بیش از حد دما، کود با مقدار آب ترکیب می شود.

و در مرحله آخر باید چاله هایی حفر و کود های تازه را در چاله دفن شوند تا کاملا پوسیده شوند.

دقت کنید کودهای حیوانی را نبایـد بـدون پوشـش خاکـی در هـوای آزاد ذخیـره کرد،زیـرا در اثـر تخمیـر مقادیـر زیـادی از ازت آنهـا از بیـن خواهـد رفـت. بنابراین روی کود باید با لایه ای نازک از خاک یا ماسه پوشانده شود.

برای اینکه بتوان از کودهای حیوانی استفاده کرد حتما باید کود پوسیده باشد پس با توجه به نوع حیوان به کود فرصت دهید تا کاملا پوسیده شود. در طی این مدت هر دو الی سه هفته یکبار باید روی کود برداشته شود، کود هم بخورد و در صورت نیاز دوباره به آن آب اضافه شود. و مجددا روی آن با خاک یا ماسه پوشانده شود.

البته کودهای حیوانی به صورت پوسیده و فراوری شده در بازار نیز موجود اند.

در پایان باید یادآوری کنیم که کودهای حیوانی مزایای زیادی داارند. اما همانطور که قبلا گفته شده به طور کامل پاسخگوی نیاز گیاهان نیستند. و اینکه کود حیوانی هم مانند کود شیمیایی باید به میزان مشخص و بهینه‌ای مورد استفاده قرار بگیرد. و در کنار ان‌ها از کود‌های شیمیایی در صورت نیاز استفاده شود.

منبع 1

منبع 2