نماتد واژهای آشنا و استرس آور برای کشاورزان است. که ممکن است یک باغ را به مرز نابودی بکشاند. کشاورزان و باغداران باید نسبت به بیماریها و آفات مهم مانند نماتد آگاه باشند و اطلاعات کافی در خصوص آنها داشته باشند.
داشتن دانش کافی در خصوص پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها رایج و مهم گیاهی مانند نماتد بر هر کشاورزی واجب است.
این بیماری علاوه بر گیاه میتواند خاک را نیز از بین ببرد. با توجه به اهمیت این موضوع ماه کشت در این مقاله به بررسی همه جانبهی بیماری نماتد پرداخته است. تا پایان این محتوا همراه ماه کشت باشید.
نماتد چیست؟
نماتد یک بیماری شایع است که خسارات زیادی را به همراه دارد. این بیماری در اثر یک انگل یا کرم کوچک به نام نماتد به وجود میآید. برخی از آنها به ریشهها حمله میکنند و از آنها تغذیه میکنند که بر تمام عملکردهای ریشه از جمله جذب آب و مواد مغذی تأثیر میگذارد.
کرم نماتود از جمله کرمهای لولهای هستند که مواد غذایی خود را از ریشه گیاهان دریافت میکنند و تولید مثل میکنند. این کرم ممکن است گیاه را از بین ببرد از این رو به عنوان سرطان خاک نیز شناخته میشود.
نماتودها با نفوذ به دیواره نوک ریشه با استفاده از یک قسمت از دهان خود که سوزنی شکل است و استایلت گفته میشود گیاه را آلود میکنند. این استایلتها دیوارههای سلولی را سوراخ میکنند تا محتویات سلولی را خارج کنند.
انگل های درونی وارد ریشه یا بافت ساقه میشوند و در داخل گیاه، از آن تغذیه میکنند. انگلهای درونی چرخه زندگی خود را در داخل ریشه کامل میکنند. برخی از گونهها بیتحرک هستند (محلهای تغذیه خاصی را ایجاد میکنند تا زمانی که بمیرند)، در حالی که برخی دیگر مهاجر هستند (تغذیه در حین حرکت در بافت گیاه).
ظاهر نماتد
نماتدها کرمهای لولهای شکلی هستند که بین ۰/۵ تا ۱ میلیمتر طول دارند. این کرمها بسیار کوچک و شفاف هستند که با چشم غیر مسلح دیده نمیشوند و برای دیدن آنها باید از میکروسکوپ استفاده کرد.
نماندها در محیط های وسیعی از جمله خاک و آب شیرین و شور زندگی میکنند. گونههایی از نماتودها وجود دارند که از قارچها، باکتریها، تک سلولیها و گیاهان تغذیه میکنند. آنها می توانند حشرات، انسان، گیاهان و حیوانات را آلوده کنند. نماتودهایی که از قسمتهای گیاه تغذیه میکنند نماتودهای گیاهی نامیده میشوند. چرخه زندگی یک نماتد شامل تخمها، بچههای بالغ و بالغ است.
شیوع
نماتدها به آسانی همراه با خاکهای آلوده روی تجهیزات، دستها، کفشها و لباسهای آلوده پخش میشوند. علاوه بر این، انتقال گیاهان آلوده به نماتود یا قسمتهای گیاه باعث گسترش آن میشود.
انگلها ممکن است که در آبها پراکنده باشند. مانند آب رودخانهها، سیلاب، آب آبیاری و… . بنابراین آبها آلوده مزرعه را به نماتود آلوده میکنند.
چرخه زندگی عمومی نماتد
به طور معمول شش مرحله در چرخه زندگی نماتود وجود دارد: یک مرحله تخم، چهار مرحله جوانی و یک مرحله بالغ.
هر مرحله جوانی و بالغ توسط یک مرحله پوست اندازی از هم جدا میشوند. تخم برای همه نماتدها، اولین مرحله است و برای اکثر نماتودهای انگلی گیاهی اولین مرحله جوانی در داخل تخم رخ میدهد. بنابراین، این نوجوان مرحله دوم است که تخمریزی میکند.
چرخه زندگی نماتد
علائم نماتد
نماتودهای ریشه باعث گال شدن، ضایعات ریشه، نکروز، انشعاب بیش از حد ریشه و کوتاهی رشد میشوند. علائم در قسمتهای بالایی گیاه شامل از دست دادن عملکرد، زرد شدن برگها، پژمردگی و برگهای کمتر و کوچکتر است.
این علائم معمولاً خیلی قابل تشخیص نیستند زیرا این علائم در اکثر گیاهان با عملکرد ضعیف ریشه، که ناشی از ریشههای آلوده به قارچ، اختلالات فیزیکی یا محیطی و یا کمبود عناصر ریز مغذی میباشد، مشابه است و به همین دلیل تشخیص عامل اصلی این علائم را دشوار میکند.
کنترل نماتد
جلوگیری از این مشکل بسیار بهتر از تلاش برای مدیریت آن پس از ایجاد آن است. از آوردن وسایل آلوده به نهالستان یا باغ خودداری کنید. بیشترین تکثیر نماتدها در زمینها از طریق جابجایی خاک یا گیاهان آلوده است.
خطر ورود نماتدها به زمین را میتوان با اقدامات بهداشتی خوب کاهش داد. با این حال، آلودگی اولیه نماتود به دلیل این که جمعیت کم است و گیاهان تقریباً بدون علامت هستند، مورد توجه قرار نمیگیرد.
هنگامی که رشد گیاه به طور جدی تحت تأثیر قرار میگیرد، جمعیت زیاد شده است. پرورشدهندگانی که زمین آنها مشکوک به مشکل نماتد است یا میخواهند خاک یا گیاهان خود را برای حضور نماتد بررسی کنند، باید با یک آزمایشگاه تشخیصی معتبر که قادر به استخراج و شناسایی نماتود باشد، تماس بگیرند.
برای پیشگیری از بیماری و کنترل آن، راهکارهای زیادی وجود دارد از حمله:
- سلامت ریشه را به طور منظم بررسی کنید. ریشه های ناسالم باید سریعا بررسی شوند. در بیشتر موارد بررسی ریشههای ناسالم باید توسط آزمایشگاه تشخیص آفات و بیماری انجام شود.
- تمام محتویات گلدان را ضدعفونی کنید و از گلدانهای جدید یا ضدعفونی شده استفاده کنید.
- همه گیاهانی که آلوده هستند را به صورت بهداشتی دور بریزید. و آنها را در محیط نگه ندارید، زیرا خطر عفونت مجدد را افزایش میدهد.
- در کنار گیاه اصلی گیاهان دیگری نیز کاشته شود. گفته میشود کاشت گل جعفری در کنار گیاه اصلی گزینه مناسبی است.
- یکی دیگر از عوامل تشدید کننده این بیماری کاشت مداوم یک نوع گیاه در یک زمین است از این رو باید تناوب زراعی و کاشت را رعایت کرد. و از کاشت مداوم یک نوع گیاه ثابت، پرهیز کرد.
- از گیاهان بدون نماتد برای تکثیر استفاده کنید. برای مثال قلمهها را از گیاهان غیر آلوده یا قسمتهایی از گیاه که بسیار بالاتر از سطح زمین هستند و در حال رشد هستند، بردارید.
- خاک، گیاه و یا گلدانی را که از مناطق آلوده هستند مورد استفاده قرار ندهید.
- نهالها و بذرها را قبل از کاشت در زمین، ضدعفونی کنید و آنها را از مراکز معتبر خریداری کنید.
- یکی از عوامل تشدید کننده این بیماری شوری خاک و pH بالا است. بنابراین باید این موارد را مورد توجه ویژه قرار دهید و در صورت امکان اصلاح کنید.
سنجش حضور نماتد در خاک
برای تشیخص این که یک خاک به نماتد آلوده است یا خیر باید نمونههای خاک را به آزمایشگاههای مرتبط برد تا آنالیزهای لازم انجام شود.
زمان سنجش
سنجش نماتد از نمونههای خاک راهی برای تایید وجود و تراکم جمعیت نماتدها در خاک است. هنگامی که یک محصول کاشته میشود و ریشه ها شروع به رشد میکنند، به عنوان منبع غذایی برای تولید مثل نماتود و رشد جمعیت عمل میکند. به این ترتیب، بهترین زمان برای نظارت بر تراکم نماتود در خاک، قبل از برداشت یا در هنگام برداشت است که جمعیت نماتد به بالاترین سطح خود میرسد.
نحوه نمونه برداری
از عمق ۳ تا تقریبا ۳۰ سانتیمتری خاک نمونه جمع آوری کنید. دقت داشته باشید که باید از بخشهای مختلف زمین نمونه خاکی بردارید. پس از جمعآوری نمونه ازناحیههای مختلف، نمونهها را در یک کیسه یا ظرف کاملا مخلوط کنید و دور از نور و گرما و در جای خشک و خنک نگهداری کنید. سپس نمونه جمعآوری شده را به آزمایشگاه ببرید.
کنترل بیولوژیکی و شیمیایی
نماتدها ممکن است با عوامل کنترل بیولوژیکی خاص از جمله قارچها، باکتریها و ویروسها و کنهها و سایر ریزبندپایانها سرکوب شوند. همه این موجودات توانایی سرکوب نماتودهای انگل گیاهی را دارند. به همین ترتیب، شرایط خاک نیز میتواند برای سرکوب نماتودهای انگلی گیاهی اصلاح شود. برای مثال افزایش مواد آلی و اصلاحکنندههای خاک میتواند مثمر ثمر باشد.
تعدادی از ترکیبات فعال با خواص نماتدکشی وجود دارد که ممکن است حداقل برای برخی از محصولات باغی برای استفاده در پیش از کاشت مورد استفاده قرار گیرند، به عنوان مثال. دی کلروپروپن و کلروپیکرین.
برای مبارزه با نماتد با روشهای شیمیایی میتوان از سموم مانند: کلروپکرین، آبامکتین، متام سدیم، ولوم پرایم و اکسامیل استفاده کرد. استفاده از هر نوع سم و میزان آن باید با نظر و صلاحدید افراد متخصص و گیاه پزشک انجام شود.
در این مقاله با بیماری نماتد، شیوع، کنترل و هر آنچه که لازم است در مورد نماتود بدانید آشنا شدید. شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سایر بیماریها و نیازهای گیاه به سایت ماه کشت،بخش وبلاگها مراجعه کنید.
متشکرم