آهن از جمله عناصر کم مصرف مهمی است که در دسترس بودن آن به میزان کافی برای گیاهان بسیار ضروری است. چرا که این عنصر نقش‌های حیاتی و حساسی را در گیاه بر عهده دارد. کمبود آهن در درختان آسیب‌های شدیدی را به آن‌ها وارد می‌کند. این ریزمغذی مهم در تشکیل کلروفیل مشارکت دارد در نتیجه در فتوسنتز و سبزینگی گیاهان موثر است.
ماه کشت با توجه اهمیت این موضوع که درختان میوه به کمبود آهن بسیار حساس هستند و گاهی در اواخر فصل بهار و همچنین تابستان که سرعت رشد افزایش می‌یابد با کمبود آهن مواجه می‌شوند، این مقاله را در رابطه با کمبود آهن در درختان و روش‌های درمان آن، فراهم کرده است پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
نقش آهن در گیاهان و درختان:
- آهن در انتقال عناصر در سیستم گردش مواد در گیاهان نقش دارد.
- برای تشکیل کلروفیل لازم است. بنابراین بر فتوسنتز و تولید رنگ سبز گیاه موثر است.
- در متابولیسم آنزیم‌ها و فعال کردن برخی از آن‌ها نقش دارد.
- برای تشکیل پروتئین‌ها ضروری است.
- برای تنفس سلولی لازم است.
دلایل کمبود آهن در درختان:
کمبود آهن در درختان به عوامل متعددی وابسته است که عبارت است از:
- اسیدی بودن خاک‌ها و بالا بودن pH خاک موجب کمبود آهن در درختان می‌شود.
- میزان عناصر مختلف در خاک بر جذب یکدیگر اثرگذار هستند بنابراین عدم تعادل مقدار عناصر موجود در خاک بر روی جذب آهن توسط گیاه اثر می‌گذارد. برای مثال وجود میزان زیادی از فسفر در خاک باعث کاهش جذب آهن می‌شود.
- نوع و جنس خاک بر دسترسی آهن و همچنین بر فرم قابل جذب آن تاثیرگذار است. برای مثال در خاک‌های آهکی ممکن است که مقدار زیادی آهن وجود داشته باشد اما به فرم‌های غیرقابل جذب باشند. در نتیجه گیاه قادر به مصرف آن نیست.
- زمانی که هوموس خاک کم باشد میزان آهن موجود نیز کم خواهد بود.
- تهویه و دمای خاک نیز از دیگر عواملی هستند که بر جذب آهن توسط گیاه موثر هستند.
- حضور مقدار زیادی بی‌کربنات در خاک تاثیر منفی بر جذب آهن می‌گذارد.
- آبیاری زیاد موجب کاهش آهن در خاک می‌شود.
علائم کمبود آهن در درختان:
اولین و اصلی‌ترین نشانه کمبود آهن در درختان و سایر گیاهان، کلروز برگ‌ها و زرد شدن آن‌ها است. از آنجایی که آهن عنصر کم تحرکی می‌باشد نشانه‌های کمبود آن ابتدا در برگ‌های جوان دیده می‌شود. در صورت ادامه روند کمبود و تشدید شدن آن، ممکن است که کل گیاه زرد و یا حتی سفید شود.
در اثر تشدید کمبود، سلول‌های حاشیه برگ‌ها می‌میرند و لبه برگ‌ها قهوه‌ای می‌شوند. نکته‌ای که در مورد کمبود آهن در درختان وجود دارد این است که ممکن است که یک شاخه علائم کمبود آهن را نشان دهد اما شاخه‌ی دیگر کمبودی را نشان ندهد.
بر کیفیت و کمیت میوه‌ها و محصولات اثر منفی می‌گذارد.
راه‌های درمان کمبود آهن در درختان:
- کنترل و تنظیم pH خاک
- استفاده از کودهای آلی
- استفاده از کودهای شیمیایی مانند کود آهن و یا کودهای حاوی آهن
- زراعت اصولی و صحیح
استفاده از کودها برای رفع کمبود آهن در درختان:
شاید بتوان گفت که استفاده از کودهای حاوی آهن برای پیشگیری و درمان کمبود آهن در درختان واجب و لازم است. این کودها به سرعت و به خوبی می‌توانند نیاز گیاه به آهن را تامین کنند و سبب رفع آسیب‌های وارد شده در اثر نبود این عنصر شوند. البته باید دقت کنید همچون سایر کودها این کودها نیز باید به اندازه و مقدار مناسب استفاده شوند زیرا استفاده زیاد از آن‌ها موجب مسمومیت گیاهان می‌شود.
کمبود آهن در درخت پسته:
درخت پسته برای رشد خوب، گل‌دهی بهتر و تولید میوه سالم به عنصر آهن نیاز دارد. از آنجایی که خاک مناطقی از ایران که پسته در آن‌ها کشت می‌شود اکثرا قلیایی است، اغلب این درختان با کمبود آهن مواجه می‌شوند. آهن موجب تحریک رشد پسته‌ها، افزایش تولید پسته و برداشت آن می‌شود.
به دلیل این که آهن به راحتی توسط گیاهان از جمله درخت پسته جذب نمی‌شود. برای افزایش سهولت جذب این عنصر بهتر است که از کودهای آهن کلاته شده استفاده کرد. در کودهای کلاته شده از اکسیده شدن آهن محافظت می‌شود و همچنین از شسته شدن آهن جلوگیری می‌شود.
کمبود آهن در درخت گردو:
درخت گردو از جمله پر سودترین درختان باغی است. این درخت برای رشد مطلوب و بهره‌وری عالی به تمامی درشت مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها مانند آهن نیاز دارد. کمبود آهن در درخت گردو آسیب‌های زیادی به دنبال دارد. مانند: کیفیت و مرغوبیت گردو‌ها کاهش می‌یابد، میزان بهروه‌وری بسیار کم می‌شود، منجر به کاهش رشد ریشه می‌شود. کمبود آهن در درخت گردو باید به سرعت رفع شود وگرنه جبران آسیب‌ها سخت می‌شود. استفاده از کودهای آهن برای رفع این معضل، بهترین گزینه است.
کمبود آهن در درخت انگور:
برای بهره‌وری مطلوب از تاکستان و درختان انگور، رعایت اصول تغذیه‌ای و تامین مواد مورد نیاز آن‌ها، مهم‌ترین پایه و رکن است. درخت انگور برای بهبود رنگ و افزایش تراکم خوشه‌ها به همه عناصر از جمله عنصر آهن به مقدار کافی نیاز دارد. کمبود آهن در درختان انگور باعث سست شدن خوشه‌ها و کوتاه شدن شاخه‌ها می‌شود.
کمبود آهن در درخت سیب:
سیب از میوه‌های پرفروش و پرمصرف در بازار ایران است. برای این که راندمان درختان و بهربرداری از آن‌ها زیاد باشد باید نیاز آن‌ها به عناصر غذایی مانند اهن تامین شود. کمبود آهن در سیب نیز مانند سایر درختان و گیاهان با زرد شدن برگ‌ها مشخص می‌شود. تشدید شدن و ادامه پیدا کردن روند کمبود ممکن است موجب مرگ درخت شود. کمبود آهن موجب کاهش راندمان درخت سیب می‌شود.
کمبود آهن در درخت گیلاس:
یکی از رایج‌ترین کمبودها در درختان گیلاس کمبود آهن است. در اثر کمبود آهن در درخت گیلاس علاوه بر علائمی که برای سایر درختان ذکر شد، رنگ پذیری میوه‌ها کاهش می‌یابد و میوه‌ها کم رنگ می‌شوند.
شما با خواندن این مقاله با دلایل و علائم کمبود آهن در درختان میوه مختلف و علت ضروری بودن تامین این عنصر برای درختان، آشنا شده‌اید. همان‌طورکه قبلا ذکر کردیم بهترین روش برای درمان کمبود عناصر غذایی در گیاهان استفاده از کود مناسب است. ماه کشت با ارائه انواع کود با مطرح‌ترین و باکیفیت‌ترین برندها می‌تواند شما را در روند درمان کمبودها اعم از کمبود آهن در درختان همراهی کند.
مطالب مفید و خوبی گفته شده بود.
خیلی ممنونم🌺
سلام مفید وقابل استفاده بود ممنون
سلام
خیلی ممنون🌺
سلام
ممنون از مطالب علمی و مفیدتون
میخواستم بپرسم آیا تقویت با پودر یا مایع آهن در خاک باعث افزایش اسیدی خاک میشه یا خیر
سلام ممنون از نظرتون🏵️
خیر کود آهن باعث کاهش pH و یا همان اسیدی شدن خاک نمیشه.
(آهن در خاک‌های اسیدی جذب میشه اما تاثیری بر pH خاک نمیذاره)
خیلی عالی ،به زبان قابل فهم برای عامه خوانندگان بود.
خیلی ممنون از نظر لطفتون🌺
باسلام
تشکر بابت اطلاعات مفید. آموزنده و کاربردی🍃🌺
سلام
ممنون از نظر لطفتون🌺