کشاورزان زیادی به دلیل آلوده شدن مزرعه و زمین کشاورزیشان به قارچ فوزاریوم و بروز پژمردگی در محصولاتشان خسارات‌های سنگینی را متحمل شده‌اند. باید بگوییم که به قول شعار معروف (پیشگیری بهتر از درمان) باید از بروز بیماری جلوگیری کرد. که این امر هم فقط با دانستن اطلاعات لازم در خصوص عامل بیماری‌زا و روش‌های پیشگیری امکان‌پذیر است.
این مقاله به منظور شرح دادن اطلاعات لازم در خصوص پژمردگی فوزاریومی و روش‌های جلوگیری از ابتلا به آن، تهیه شده است. اگر به کسب اطلاعات در خصوص این بیماری مهم مایل هستید، تا انتهای این مقاله همراه ماه کشت باشید.
فوزاریوم چیست؟
پژمردگی فوزاریومی یا بوته‌میری بیماری گسترده گیاهی ناشی از قارچ‌های ساکن خاک به نام Fusarium oxysporum می‌باشد. گونه‌های گیاهی زیادی به این قارچ حساس هستند. از جمله محصولات غذایی اقتصادی و مهمی چون: سیب زمینی، گوجه فرنگی، حبوبات، خربزه و… . بیماری‌های ناشی از قارچ فوزاریوم بیشتر در خاک‌های گرم دیده می‌شود زیرا فوزاریوم در دمای بالاتر از ۲۴ درجه سانتی گراد رشد می‌کند.
فوزاریوم نماینده پاتوژن‌های خاکی است. مدت طولانی به صورت کلامیدوسپور در خاک زندگی می‌کند، به ریشه‌ها نفوذ می کند، در بافت‌ها گسترش می‌یابد، در آوندهای آوند چوبی کلونیزه می‌شود و باعث زردی سیستمیک، پژمردگی و مرگ در گیاهان می‌شود.
پژمردگی فوزاریوم یک تهدید بزرگ برای کشاورزی است و در بین 10 مخرب‌ترین پاتوژن گیاهی قارچی در سراسر جهان قرار دارد. فوزاریوم علاوه بر بیماری پژمردگی، برخی از سویه‌های آن می‌توانند باعث پوسیدگی ساقه یا ریشه شوند که منجر به کاهش عملکرد جدی در محصولات آسیب دیده می‌شود.
مجموعه‌های قارچی به صورت کلونی‌های با رنگ روشن به رنگ‌های سفید، زرد، نارنجی و قرمز وجود دارند. این عوامل بیماری‌زا با تولید هاگ و انتشار آن‌ها تولید مثل می‌کنند.
روند آلوده شدن گیاه توسط فوزاریوم
قارچ فوزاریوم آکسیسپورم توانایی زنده‌مانی بالایی دارد و می تواند مدت‌ها در خاک و باقی‌مانده‌ی گیاهان، زنده بمانند. حتی می‌توانند مدت‌ها بدون حضور میزبان زنده باقی بمانند.
این قارچ به سرعت ریشه گیاه را آلوده می‌کند و پس از ورود میسلیوم قارچ به ریشه و انتقال از طریق آوندها به بافت‌های مختلف گیاه، کل گیاه را درگیر می‌کند و جذب آب و مواد غذایی گیاه را محدود می‌کند از این رو گیاه پزمرده و در نهایت می‌میرد.
علائم بیماری فوزاریوم در گیاهان
- گیاهان کوتاه می‌شوند.
- برگ‌های گیاهان سبز کم رنگ تا زرد می‌شوند.
- گیاه پژمرده می‌شود و پس از پژمردگی ممکن است که گیاه بمیرد و به تدریج از پایه ساقه به سمت بالا می‌ریزد.
- رگه‌های تیره در بافت آندی ریشه‌ها و ساقه تحتانی ایجاد می‌شود.
راه‌های مبارزه با بیماری فوزاریوم
برای کنترل بیماری‌های پژمردگی در حال حاضر استراتژی‌های مختلفی در کشاورزی به کار گرفته می‌شود. یکی از این روش‌ها کنترل شیمیایی است که شامل قارچ کش‌ها مانند متیل بروماید، بنومیل یا کاربندازیم است که قبل از کاشت به کار می‌روند.
این مواد شیمیایی می‌توانند از عفونت جلوگیری کنند، اما گیاه را پس از آلوده شدن درمان نمی کنند. نکته‌ای که در مورد این ترکیبات وجود دارد این است که آن‌ها بر میکروارگانیسم‌های مفید خاک نیز تأثیر می‌گذارند و برخی در زنجیره غذایی تجمع می‌یابند و به همین دلیل استفاده زیاد از آن‌ها توصیه نمی‌شود.
روش‌های دیگر برای مبارزه با بیماری فوزاریوم عبارت است از:
- ضدعفونی کردن تجهیزات و ابزارآلات کشاورزی
- کنترل حشرات ناقل
- استفاده از ارقام مقاوم گیاهان
- پرهیز از آبیاری بی‌رویه
- ضدعفونی کردن بذرها و پیازها قبل از کاشتن
- کنترل علف‌های هرز
- عدم استفاده مازاد و خارج از نیاز گیاه از کودهای شیمیایی به ویژه کودهای ازته
- ضدعفونی کردن خاک و زمین محل کشت
- استفاده از کودهای حیوانی پوسیده
- حذف سریع بوته‌ها و گیاهان آلوده و جداکردن آن‌ها از سایر گیاهان
روش ضدعفونی کردن بذر و ریشه:
برای ضدعفونی کردن بذرها باید بذرها در مواد ضدعفونی کننده مانند قارچ کش‌ها غوطه‌ور شوند.
برای ضدعفونی کردن گیاه نیز باید اطراف ریشه گیاه کنده شود به طوری که ریشه شسته شده و در قارچ کش غوطه‌ور شود.
کلام آخر:
شاید این جمله که: پیشگیری بهتر از درمان است را زیاد شنیده باشید، این جمله تمام آن چه را که باید بدانید به شما انتقال می‌دهد. این که اول باید تمام تلاش خود را برای حفظ کردن گیاهان خود از مبتلا شدن به بیماری بکنید.
اما گاهی علی رغم همه تلاش‌ها و توجه‌ها، گیاهان درگیر بیماری می‌شوند. در این صورت باید با داشتن اطلاعات با این مشکل مواجه شد و آن را حل کرد. ماه کشت در این مقاله سعی کرد که اطلاعات لازم در مورد بیماری پژمردگی فوزاریوم را در اختیار شما خواننده عزیز قرار دهد. امید است که از این محتوا راضی بوده باشید.
عالی بود
خیلی ممنون